zespół pałacowo-parkowy - Zabytek.pl
Adres
Górki
Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. sandomierski, gm. Klimontów - obszar wiejski
Historia
Pałac w Górkach Klimontowskich wzniesiono w latach 40. XIX wieku, według tradycji w miejscu kasztelu Jana Zbigniewa Ossolińskiego z początku XVII wieku. Kolejnymi jego właścicielami byli Kalinowscy, Morsztynowie, Sanguszkowie, Denhoffowie, od 1760 roku Ledóchowscy. Zachowany pałac wzniesiony został z fundacji Ledóchowskich i projektowany przez Henryka Marconiego w formie neorenesansowej włoskiej willi z narożnymi wieżami o formach mauretańskich. W 1880 roku zakupił go Stanisław Karski i przebudował przed 1896 rokiem według projektu Władysława Marconiego. Po drugiej wojnie światowej pałac z parkiem zostały upaństwowione. Po pożarze w 1947 roku w latach 50. XX wieku był remontowany z przeznaczeniem na szkołę. Obecnie, po remoncie w latach 90. XX wieku w rękach prywatnych.
Opis
Zespół pałacowo-parkowy położony jest na wzniesieniu, kilka kilometrów na zachód od Klimontowa. Pałac założony jest na rzucie wydłużonego prostokąta, piętrowy z wieżami na krańcach elewacji frontowej i usytuowanymi na osi poprzecznej ryzalitami w elewacji frontowej i ogrodowej. Od strony ogrodu poprzedzony jest wysokim tarasem z dwubiegowymi schodami na osi. Budynek nakryty jest dachami dwuspadowymi, wieże zwieńczone hełmami. Kompozycję elewacji frontowej i ogrodowej wyznaczają wydatne ryzality na osi elewacji z trójarkadowymi podcieniami w przyziemiu. Na narożach zwieńczeń ryzalitów frontowego i ogrodowego panoplia w formie rzymskich zbroi. Po ich bokach w poziomie piętra w elewacji frontowej usytuowane są trójarkadowe kolumnowe loggie i płaskie wykusze, a w elewacji ogrodowej analogiczne wykusze. Skrajne osie elewacji frontowej ujęte zostały wieżami zachodnią, o formach neogotyckich i wschodnia, neobarokową. Przyziemie pałacu dekorowane jest boniami pasowymi wykonanymi w tynku. Kondygnacje oddziela wydatny gzyms kordonowy stanowiący podstawę dla dekoracji elewacji piętra. Wystroju elewacji dopełniają kamienne i kute balustrady loggi i tarasów oraz kartusze herbowe. We wnętrzu pomieszczenia reprezentacyjne stanowią hall i klatka schodowa na parterze oraz hall i salon piętra, wypełniające przestrzeń między ryzalitami. Po bokach podporządkowane im i niewyróżniające się pomieszczenia. Wnętrza dwubiegowych schodów, hallu na parterze i piętrze i klatki schodowej mają ściany dzielone pilastrami, spiętymi gzymsem cokołowym i kolumny podtrzymujące belki stropowe. Wokół pałacu zachował się rozległy park romantyczny krajobrazowy z zachowanymi licznymi okazami starodrzewu, stawami i małą architekturą., usytuowany na opadającym w kierunku dawnej młynówki terenie z groblą dawnej drogi wyjazdowej do Klimontowa. Za stawami zachowane są pozostałości bramy wjazdowej i budynku stróżówki przy starej drodze do Klimontowa. Park zdobią figury św. Antoniego i Najświętszej Marii Panny, oraz neogotycka arkada mostku nad płytkim wąwozem i „grota”.
Obiekt prywatny, niedostępny dla zwiedzających.
Oprac. Marek Juszczyk, 14.12.2014 r.
Bibliografia
- Grdeń W., Znakowane Szlaki Turystyczne Województwa Tarnobrzeskiego. Przewodnik turystyczny, Sandomierz 1998.
- Juszczyk M., Pałac w Górkach Klimontowskich. Dokumentacja historyczno-konserwatorska, Sandomierz 1982 r. archiwum WUOZ Delegatura w Sandomierzu.
- Marzęcka P., Pałac Ledóchowskich w Górkach koło Klimontowa, jego dzieje i analiza formy, Praca licencjacka napisana na UKSW, Warszawa 2013.
Rodzaj: pałac
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_ZE.32446