Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. Świętej Trójcy - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. Świętej Trójcy


kościół 1740 r. Gończyce

Adres
Gończyce

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. garwoliński, gm. Sobolew

Zespół kościoła parafialnego stanowi cenny przykład barokowego mazowieckiego drewnianego budownictwa sakralnego powstały w 1740 r., z drewnianą – wolnostojącą dzwonnicą.

Historia

Pierwszy kościół we wsi ufundowany został przez Annę Sułowską w 1690 r. i stanowił filię parafii w Samogoszczy. Obecny kościół wzniesiony został przez Kazimierza Grabowskiego, starostę trzebieszowskiego w 1740 r. jeszcze jako filialny, stając się parafialnym w roku 1764. Restaurowany był w latach: 1864 i 1871. Nawa była przedłużana w latach: 1893 i 1934. W 1896 r. świątynia została oszalowana deskami (z obu stron), zaś w 1908 r. wykonano nowe pokrycie gontowe dachu. Kolejne remonty prowadzono w roku 1946 i 1958. Od momentu zbudowania nieopodal nowej świątyni (2000 r.), do której przeniesiono zabytkowe wyposażenie wnętrza, obiekt jest nieużytkowany. Dzwonnica wystawiona została w 1932 r. z inicjatywy ks. Stefana Nienałtowskiego i zachowała się do dnia dzisiejszego w pierwotnej formie. W okresie powojennym remontowana był równolegle z kościołem.

Opis

Kościół usytuowany jest w południowo-zachodniej części wsi, na południe od rzeki Promnik, na prostokątnej działce ogrodzonej ceglano-kamiennym murem. Przylega od strony zachodniej do budynku nowej świątyni. W pobliżu ogrodzenia od strony północno-zachodniej usytuowana jest dzwonnica. Na osi kościoła, od strony północnej, znajduje się stara, murowana plebania.

Kościół jest orientowany, wybudowany został z materiału drewnianego, w konstrukcji zrębowej, wzmocnionej lisicami, ze ścianami obustronnie oszalowanymi pionowymi deskami, z oblistwowaniem. Rozplanowany jest na rzucie prostokąta, z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie. Prezbiterium z obu stron flankowane jest przez dwie dobudówki na planie prostokątów: skarbczyk i zakrystię. Dachy są dwuspadowe (trzyspadowy nad prezbiterium), jednokalenicowe, konstrukcji krokwiowej, pokryte blachą, z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę usytuowaną w kalenicy nawy. Kościół jest jednonawowy, od strony zachodniej w jego korpusie wydzielona została wewnątrz sień, nad którą umieszczony został chór muzyczny. Wnętrze nakryte jest stropem płaskim z fasetą. Prezbiterium oddzielone zostało od nawy łukiem tęczowym, na nim umieszczona została belka z krucyfiksem. Zabytkowe, barokowe wyposażenie wnętrza, w większości przeniesione zostało do zbudowanego obok nowego, murowanego kościoła parafialnego.

Wchodząca w skład zespołu drewniana dzwonnica rozplanowana jest na rzucie kwadratu, w konstrukcji słupowo-ryglowej, obustronnie oszalowanej pionowymi deskami z olistwowaniem. Naroża ścian zostały ozdobione deskowym boniowaniem. Obiekt jest trójkondygnacyjny, z prostokątnymi, zamkniętymi łukiem odcinkowym centralnie umieszczonymi oknami w kondygnacji środkowej przekrytej dachem czterospadowym.. Najwyższa kondygnacja jest ażurowa przekryta sześciospadowym dachem namiotowym zwieńczonym kulą i metalowym krzyżem, opartym na słupach również zamkniętych odcinkowo.

Obiekt dostępny jedynie po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii w Gończycach.

Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie. 30-11-2017 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: barokowy

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.192207, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.194793