ołtarz główny z XVIII w., chrzcielnica z XVII w. i gotycka rzeźba.

Historia

Kościół wzmiankowany w 1355 r., wzniesiony został przed 1353 r. z fundacji Ottona z Mstyczowa herbu Lis, kanclerza wielkopolskiego, prepozyta gnieźnieńskiego i kantora sandomierskiego. Był to niewielki kościół opięty szkarpami, otynkowany w XV w. i remontowany w XVI w. (przed 1932 r. odnotowano wzmiankę o wyrytych na tynku datach 1424 i 1554). W 1893 r. pierwotną nawę rozebrano i do zachowanego prezbiterium dobudowano nową nawę wraz z kaplicami, 13.06.1914 powtórnie konsekrowany. Dach restaurowano po pożarze w 1945 roku. W latach 70. XX w. wymieniono posadzkę, odnowiono polichromię, w 1995 r. wymieniono strop drewniany i więźbę dachową nad nawą.

Opis

Kościół znajduje się we wsi Goleniowy położonej na wsch. od Szczekocin, blisko traktu prowadzącego ze Szczekocin do Jędrzejowa; prostokątna wydzielona murem działka, na której stoi kościół, usytuowana jest po zach. stronie ulicy. Kościół otacza ogrodzenie (zapewne z kon. XIX w.), pierwotnie w całości murowane (ob. pozostała tylko część), z włączoną w jego obrys murowaną dzwonnicą (od wsch.) i dwiema bramkami od pd. i wsch. (silnie przerobionymi w latach 60. i 90. XX w.).

Kościół jest orientowany, na planie zbliżonym do krzyża, jednonawowy, z kaplicami na rzucie kwadratu w ramionach krzyża, od strony pn. prezbiterium z dużą prostokątną zakrystią połączoną z kruchtą. Kościół przykryto dwuspadowym dachem. Prezbiterium wymurowano z cegły w układzie polskim, otynkowano z wyjątkiem trójkątnego szczytu z trzema ostrołukowymi płycinami; nawę, kaplice, zakrystię wzniesiono z cegły, otynkowano. Prezbiterium opinają szkarpy. Elewacje zach. i elewacje kaplic wieńczą trójkątne szczyty (szczyty kaplic ozdobione pinaklami). Elewacja zach. z ostrołukowo zamkniętym wejściem głównym w obramieniu (wydobytym w tynku) z trójkątnym szczytem, po bokach ujęta pilastrami w zakończeniu z pinaklami. Okna w elewacjach są zamknięte ostrołukowo. Prezbiterium nakrywa sklepienie krzyżowo-żebrowe z okrągłym zwornikiem z herbem Lis, pozostałe części kościoła mają stropy płaskie.

Najstarszym przechowywanym w kościele zabytkiem jest drewniana rzeźba gotycka (ok. poł. XV w.) przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem (poddana konserwacji w 1972 r.). Z barokowego wyposażenia zachowały się: ołtarz główny (1. poł. XVIII w.), obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem i św. Janem Ewangelistą (XVIII w.), chrzcielnica (1. poł. XVII w.), pozostałe ołtarze, ambona - neogotyckie, pochodzą z lat 1895-1899, wykonane zostały przez miejscowego snycerza Wojciechowskiego. Na uwagę zasługuje portret Wespazjana Kochowskiego (od 1663-1700 właściciela Goleniowych) z końca XIX wieku.

Obiekt dostępny dla zwiedzających.

Oprac. Aleksandra Bednarska, OT NID w Katowicach, 27-11-2015 r.