Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Królowej Polski - Zabytek.pl

kościół ewangelicki, ob. rzymskokatolicki filialny pw. Matki Boskiej Królowej Polski


kościół XVIII w. Golenice

Adres
Golenice

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. myśliborski, gm. Myślibórz - obszar wiejski

Jeden z rzadkich w obecnym województwie zachodniopomorskim kościołów późnobarokowych.

Wraz z dworem i założeniem folwarcznym stanowi element XVIII-wiecznego zespołu rezydencjonalnego, utrzymanego w formach typowych dla Nowej Marchii. Wewnątrz wartościowe wyposażenie wystrój, m.in. późnorenesansowy ołtarz, oraz fundowana przez patronów loża kolatorska i ambona.

Historia

Golenice są starą wsią o metryce średniowiecznej. Na początku XV w. były lennem von Wedlów, od 1408 r. - von Ostenów, którzy zbudowali tu swój zamek. W 1606 r. majątek przeszedł w ręce rodu von Dotfflinger i pozostawał w jego posiadaniu do 1740 r., kiedy to zakupiony został przez rodzinę von Rosey, wywodzącą się ze szlachty szwajcarskiej. Nabywcą majątku był jeden z sześciu synów Imberta Rolasa von Rosey, protoplasty brandenburskiej gałęzi rodu.

Nowy właściciel przystąpił do budowy swej siedziby. W 1759 r. ukończono budowę kościoła, zapewne w tym samym czasie powstał barokowy dwór i założony został park. W 3. lub 4. ćwierci XVIII w. wzniesiono ryglowe budynki gospodarcze otaczające czworoboczny dziedziniec przed dworem. W rezultacie tych prac powstał dość jednorodny stylistycznie późnobarokowy zespół rezydencjonalny, którego ważnym elementem był kościół ewangelicki, pozostający pod patronatem właścicieli wsi. Przy kościele zbudowano ich kryptę grobową, nad którą znalazła się empora kolatorska i ambona. W 1770 r. majątek von Roseyów przeszedł w spadku na własność rodziny von Sydow, a w 1805 r. von Rieben, w których rękach pozostawał do połowy XIX w. Po 1945 r. kościół został przejęty przez katolików, a w 1953 r. poświęcony pod obecnym wezwaniem. Od 1985 r. jest świątynią parafialną. W okresie powojennym do wnętrza kościoła przeniesiono z innej miejscowości późnorenesansowy ołtarz z 1598 r. W 1976 przeprowadzono dewaloryzujący remont elewacji likwidując jej skromny detal, m. in. boniowanie pilastrów. W 1977 r. adaptowano dawną kryptę grobową na zakrystię.

Opis

Założenie podworskie usytuowane jest w centrum wsi, po zachodniej stronie głównej drogi wiejskiej. Składa się z barokowego kościoła i dworu, zabudowań folwarcznych skupionych przy trzech dziedzińcach oraz z parku. Dojazd do zespołu prowadzi od strony południowo-wschodniej, tuż obok kościoła, na północ od którego usytuowany jest budynek bramny. Kościół położony jest w obrębie cmentarza, otoczonego kamiennym murem z bramką od wschodu. Barokowy. Orientowany, jednonawowy, na rzucie prostokąta zamkniętego apsydą o kształcie połowy owalu, z usytuowaną od zachodu kwadratową w rzucie wieżą, nieco węższą od korpusu nawowego i z kwadratową zakrystią (dawną kaplicą grobową) po północnej stronie nawy. Wieża o zaokrąglonych narożnikach, zwieńczona smukłym dwukondygnacyjnym hełmem z iglicą. Korpus nawowy nakryty dwuspadowym dachem o połaci zaokrąglonej nad apsydą wschodnią. Kościół murowany z cegły, otynkowany, hełm wieży drewniany, kryty blachą, korpus nawowy - dachówką. Elewacje z wydzielonym niskim cokołem. W wieży od zachodu silnie rozglifiony otwór głównego wejścia zamknięty łukiem koszowym. Elewacje trzonu wieży podzielone gzymsem nad kondygnacją przyziemia, półkoliście zamkniętymi wnękami oraz niewielkimi owalnymi otworami w najwyższej kondygnacji, zwieńczone drewnianym gzymsem z kroksztynami. W górnej, drewnianej części wieży, wydzielony cokół i belkowanie, naroża zaakcentowane lizenami, ujmującymi półkoliście zamknięte otwory dzwonne. Otwory okienne korpusu nawowego duże, zamknięte półkoliście. Środkowe partie elewacji bocznych wyodrębnione w formie ryzalitów pozornych, ujętych po bokach lizenami. Okna tych ryzalitów umieszczone prostokątnych płycinach. Wnętrze kościoła nakryte otynkowanym sufitem z fasetą. Przy ścianie zachodniej wsparta na sześciu słupach, drewniana barokowa empora o wklęsło-wypukłym parapecie. W części prezbiterialnej, przy ścianie północnej XVIII-wieczna, przeszklona loża kolatorska zwieńczona herbami patronów kościoła, a pod nią - wejście do dawnej krypty grobowej.

Wyposażenie: ołtarz główny, późnorenesansowy z 1598 r., pochodzi z innego kościoła, w XVIII w. wtórnie przekształcony na ambonowy, po 1945 r. przeniesiony do Golenic, gdzie zdemontowano korpus ambony, zastępując go obrazem. Ambona z baldachimem, późnobarokowa z ok 1759 r. Prospekt organowy, eklektyczny z 2. poł. XIX w., świecznik korpusowy, barokowy z 1669 r.

Obiekt dostępny po uprzednim zgłoszeniu do ks. proboszcza.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 01.04.2015 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Maciej Nędza.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.109523, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.431487