grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Gniewków
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. świdnicki, gm. Dobromierz
Usytuowanie i opis
Grodzisko w Gniewkowie zlokalizowane jest w obrębie mezoregionu Obniżenia Podsudec-kiego, na granicy z Równiną Chojnowską i Pogórzem Kaczawskim. Stanowisko usytuowane jest na wysokiej terasie, opadającej stromo ku dawnemu korytu Nysy Małej, około 200 m na wschód od Bolkowic, 300 m na południe od drogi Bolkowice - Gniewków.
Powierzchnia stanowiska wynosi ok. 0,08 ha. Owalny majdan o wymiarach 26x30 m otoczony jest wałami, tworzącymi w rzucie podkowę. Ich krańce: południowy i północny dochodzą do krawędzi terasy. Szerokość rozsypiska wału wynosi od 6 m w partii północno-zachodniej do 22 m w części południowo-zachodniej. Wysokość wału waha się od 1,3 m w części północno-zachodniej do 6,5 m w części południowo-wschodniej. Od strony północnej grodziska zarejestrowano istnienie osady przygrodowej oddzielonej od grodu uskokiem o wysokości 1-1,5 m.
Historia
Założenie grodu w Gniewkowie można datować na schyłek IX wieku lub początek X wieku, zaś jego opuszczenie przez mieszkańców na koniec X lub początek XI wieku.
Badacze uważają, że mi.in zastosowanie kamienia jako surowca budowlanego świadczy o kontaktach tutejszej ludności (prawdopodobnie Ślężanie) z Państwem Wielkomorawskim. Podobne rozwiązania technologiczne zaobserwowano m.in. w Dobromierzu, Piotrowicach, Gilowie czy Niemczy.
Stan i wyniki badań
Grodzisko badano powierzchniowo już w XIX wieku, potem w okresie międzywojennym. Badaniami powierzchniowe i sondażowymi w latach 1962-62 kierowali Andrzej Gałuszka i Tadeusz Kaletyn, a w roku 1975 Czesław Lasota. W latach 2007-2008 z inicjatywy Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego podjęto badania wykopaliskowe, które prowadzili Krzysztof Jaworski i Sylwia Rodak. W trakcie ostatnich badań założono 12 wykopów o łącznej powierzchni 140 m kw. Najliczniejszą grupą zabytków stanowiły fragmenty naczyń ceramicznych, głównie wczesnośredniowiecznych. Odkryto niewielką ilość przedmiotów wykonanych z żelaza, m.in. gwoździe, grot, noże, sprzączki.
Badania wykopaliskowe objęły również elementy konstrukcyjne założenia obronnego jak i rozplanowanie obiektu. Ustalono, że wał otaczający gród zbudowano w konstrukcji przekładkowej z kamienną oblicówką. Odkryte w trakcie badań wału spalone belki świadczą o pożarze, który strawił konstrukcję.
Badacze sugerują, że w północnej części majdanu zlokalizowane były zabudowania.
Wcześniej przypuszczano, że gród w Gniewkowie był założeniem jednoczłonowym. Okazało się, że od strony północnej funkcjonowała równoczasowa osada przygrodowa.
Zabytek dostępny. Ścieżka dydaktyczna Grodzisko Gniewków - Bolkowice.
Oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 18-11-2015 r.
Rodzaj: grodzisko
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_02_AR.29977, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_AR.3065961