kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny - Zabytek.pl
kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Adres
Głubczyce, Plac Kościelny
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. głubczycki, gm. Głubczyce - miasto
XIII w. oraz kamieniarka we wnętrzu. Ponadto w kościele znajduje się wyposażenie wykonane w znacznej części przez miejscowy warsztat rzeźbiarsko-stolarski Ondruszów i zespół witraży z pocz. XX wieku.
Historia
Pierwsze wzmianki o głubczyckim kościele pochodzą z dokumentu z 1259 roku. W latach 1272-79 patronat nad świątynią otrzymali Joannici z pobliskich Grobnik i administrowali oni kościołem aż do roku 1810, z przerwą w latach 1535-1633, kiedy to księstwo głubczyckie oraz kościół parafialny zarządzane były przez protestantów. W latach 1903-07 kościół został rozbudowany wg projektu Maxa Hasaka z Berlina - prezbiterium zostało przesunięte na wschód, rozebrana została renesansowa kaplica pw. św. Barbary a wybudowano transept, dzięki któremu kościół uzyskał charakterystyczny plan krzyża rzymskiego. Wyposażenie kościoła w znacznej mierze pochodzi z przełomu XIX i XX oraz z początku XX w. z warsztatu miejscowego rzeźbiarza, którego prace można oglądać m.in. w Nysie, Gliwicach, Chorzowie oraz kościołach podgłubczyckich miejscowości.
Opis
Kościół parafialny znajduje się w centrum miasta. W średniowieczu w pobliżu świątyni znajdował się zamek książęcy Przemyślidów, a na początku XX wieku tuż koło kościoła parafialnego znajdowała się synagoga (zniszczona podczas nocy kryształowej) i kościół ewangelicki (rozebrany w 1955 r.). Do dnia dzisiejszego z wcześniejszej zabudowy zachowała się jedynie znajdująca się przy południowym ramieniu transeptu kaplica śś Fabiana i Sebastiana (XV/XVI w.). W pierwszym etapie budowy kościół zbudowany został jako trójnawowa bazylika z prostokątną nawą, wysuniętym, poligonalnym prezbiterium i dwoma wieżami od zachodu. Następnie jeszcze w XIII wieku świątynia z bazyliki przekształcona została w trójnawowy kościół halowy z dachami dwuspadowymi nad każdą z naw. Obecnie, po rozbudowie, która miała miejsce na początku XX wieku, świątynia ma kształt krzyża rzymskiego z poligonalnie zamkniętym prezbiterium, dwuprzęsłowym transeptem i rzędem kaplic od wschodu oraz dwoma czworobocznymi wieżami od zachodu, pomiędzy którymi znajduje się kruchta. Świątynia nakryta jest dachami dwuspadowymi o krzyżujących się kalenicach, z lukarnami oraz sygnaturką na skrzyżowaniu naw. Kaplice i zakrystia zwieńczone są dachami pulpitowymi i wielospadowymi. Wieże (w dolnych poziomach czworo- w górnych ośmioboczne) nakryte są hełmami z latarnią. Ramiona transeptu zwieńczone zostały schodkowymi szczytami z ostrołukowymi blendami. Podobny szczyt znajduje się pomiędzy wieżami. Elewacje artykułowane są skarpami i ostrołukowymi otworami okiennymi wypełnionymi maswerkami i witrażami. Na osi elewacji zachodniej oraz pośrodku elewacji północnej i południowej nawy znajdują się wczesnogotyckie, piaskowcowe portale z dekoracją floralną. W elewacjach zachodnich transeptu znajdują się dwuarkadowe neogotyckie portale. Wnętrze nakryte jest sklepieniami krzyżowo-żebrowymi ze zwornikami i gurtami pomiędzy nawami. Filary, opięte są służkami, o kamiennych kapitelach z dekoracją roślinną (2 ćw. XIV w.). Balustrada chóru muzycznego przebudowana została w XVIII w.; ozdobiona została wtedy dekoracją regencyjną. Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z okresu jego rozbudowy. Ołtarz główny wykonany został przez firmę Zeidler-Wimmel z Bolesławca (1903-7), część ołtarzy bocznych, ambona oraz ramy obrazów Stacje Drogi Krzyżowej wykonane zostały przez miejscowego rzeźbiarza i jego ojca Paula i Karla Ondruschów, a obrazy namalował Julian Wałdowski (2 poł. XIX).
Zabytek dostępny.
Oprac. Aleksandra Ziółkowska, OT NID w Opolu, 30.01.2015 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: gotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_BK.17325, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_BK.15840