Stanowią przykład placówki szkolnej ewangelickiej i katolickiej oraz polskiej szkoły senackiej okresu międzywojennego. Budowle reprezentują dziewiętnastowieczne budownictwo szkolne. Tworzą zwarty kompozycyjnie zespół o zbliżonej formie architektonicznej, wyróżniającej się ryglową konstrukcją, bogatą dekoracją snycerską i dobrym stanem zachowania substancji zabytkowej.

Historia

Zespół składa się z dwóch budynków szkolnych i sanitariatów. Budynki wzniesiono na parceli przy jezuickim kościele pw. św. Ignacego Loyoli. W miejscu tym istniało wcześniej kolegium jezuickie, zbudowane w 1621 r. i doszczętnie zniszczone podczas działań wojennych w 1813 roku. W latach 1827-1828 wybudowano pierwszy budynek szkolny, położony po południowej stronie ob. zespołu, a także towarzyszące mu sanitariaty. Początkowo budynek szkolny był obiektem dwuskrzydłowym, z dwukondygnacyjnym skrzydłem południowym i parterowym skrzydłem północnym. Po 1885 r. skrzydło północne zrównano wysokością ze skrzydłem południowym. W budynku tym od momentu powstania do 1945 r. mieściła się szkoła katolicka i ewangelicka. Około 1900 r. wzniesiono drugi budynek szkolny, położony po północnej stronie zespołu, przylegający bezpośrednio do plebanii (początkowo pełnił nawet parafialną funkcję dydaktyczną). Od lat 30. XX stulecia w obiekcie mieściła się polska szkoła senacka. Po II wojnie światowej w zespole działy magazyny Centrum Zaopatrzenia Szkół „Cezas”. Obecnie obiekty należą do parafii pw. św. Ignacego Loyoli. W ostatnich latach zostały odrestaurowane.

Opis

Zespół położony w gdańskiej dzielnicy Stare Szkoty. Usytuowany na dużej parceli, na której znajdują się ponadto kościół par. pw. św. Ignacego Loyoli, plebania i teren zielony z zabytkowym drzewostanem. Parcela od strony wschodniej przylega do ul. Brzegi i kanału Raduni, od zachodniej - do cmentarza i pokrytego zielenią stoku wysoczyzny. Od strony południowej i północnej wzdłuż ul. Brzegi rozciąga się mało intensywna zabudowa mieszkalna. W skład zespołu wschodzą dwa budynki szkolne - południowy i północny - oraz położony po ich zachodniej stronie budynek sanitariatów. Południowy budynek szkolny i sanitariaty są obiektami wolno stojącymi, północny budynek szkolny przylega do plebanii. Wszystkie budynki wzniesione w konstrukcji ryglowej, z fachami wypełnionymi cegłą.

Budynek południowy złożony z dwóch prostopadłych względem siebie skrzydeł, tworzących rzut w kształcie litery „T”. Skrzydło północne usytuowane kalenicowo, skrzydło południowe - szczytowo. Oba skrzydła dwukondygnacyjne, nakryte dwuspadowymi dachami. Skrzydło północne trójtraktowe, z szerokim korytarzem pośrodku, skrzydło południowe dwutraktowe, z korytarzem w trakcie północnym. W korytarzu skrzydła południowego jest umieszczona klatka schodowa. W obu skrzydłach na każdej kondygnacji mieściły się po dwie sale lekcyjne. Główne wejście do budynku znajduje się w elewacji północnej. Elewacje budynku odznaczają się wyeksponowaną konstrukcją ryglową, bogatym wystrojem snycerskim oraz zastosowaniem dwubarwnej - czerwonej i żółtej - cegły w fachach. Układ konstrukcyjny rygli i słupów został podkreślony obramieniami z żółtej cegły. Budowla ma profilowane czoła belek stropowych i gzymsy międzykondygnacyjne. W szczytach ażurowe wiatrownice. Okna ujęte w profilowane opaski, z podparapetowymi gzymsami. Nad wejściem dwuspadowy daszek z bogatą dekoracją snycerską, wsparty na profilowanych i ażurowych kroksztynach, zwieńczony grzebieniem i akroterionami. Zachowały się oryginalne, bogato zdobione główne drzwi do budynku. Stolarka okienna wymieniona, wzorowana na oryginalnej.

Budynek północny dwukondygnacyjny, z nieznacznie podwyższoną ścianką kolankową, kryty niemal płaskim dachem. Obiekt dwutraktowy, z korytarzem i klatką schodową na osi. Na każdej kondygnacji znajdują się cztery sale lekcyjne. Wejście do budynku w elewacji wschodniej. Elewacje z wyeksponowaną konstrukcją ryglową i skromną dekoracją snycerską. Występują kroksztyny wspierające dach i fryz międzykondygnacyjny, złożony z profilowanych czół belek stropowych oraz ułożonych między nimi pionowo cegieł. Zachowały się oryginalne drzwi zewnętrzne. Stolarka okienna wymieniona, wzorowana na oryginalnej.

Sanitariaty są niewielkim, jednokondygnacyjnym budynkiem krytym płaskim dachem. Budowla założona na rzucie prostokąta, podzielona na trzy kabiny sanitarne. W elewacji wschodniej trzy wejścia do kabin, na elewacjach bocznych i tylnej małe zdwojone okna. Elewacje z wyeksponowaną konstrukcją ryglową. Jedynym elementem dekoracyjnym jest drewniany, profilowany gzyms podokapowy. Kabiny sanitarne ob. zlikwidowane.

Zabytek niedostępny.

Oprac. Beata Dygulska, OT NID w Gdańsku, 06.08.2014 r.