1908-1912 wg proj. wybitnego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego, współczesna mu plebania oraz ogrodzenie z bramą i kapliczkami.

Historia

Historia parafii sięga 1. poł. XII w. Obecny kościół poprzedziły świątynie drewniane, z których siedemnastowieczna, dwukrotnie rozbudowywana w XVIII w. (m. in. z dodaniem murowanej części zach.), została spalona przez wojska rosyjskie w 1915 r., a jej zrujnowana fasada zachowała się do naszych czasów. Ze względu na szybko rosnącą liczbę wiernych, w k. XIX w. zdecydowano o budowie okazałego neogotyckiego kościoła, który został wzniesiony w l. 1908-1912, wg proj. wybitnego architekta Józefa Piusa Dziekońskiego. Witraże do kościoła wykonane zostały przez warszawską firmę Franciszka Białkowskiego ok. 1921 roku. Jednocześnie z kościołem zaprojektowane zostało przez Dziekońskiego ogrodzenie cmentarza kościelnego, które zrealizowano w l. 1924-1928 po zmianach wprowadzonych w części frontowej przez arch. warszawskich Tadeusz Zielińskiego i Maksymiliana Bystydzieńskiego. Kościół został uszkodzony w czasie obu wojen światowych, remontowany w 1921, 1928 i 1948 r. (zabezpieczono sklepienia przed zawaleniem) oraz gruntowanie w 1. poł. l. 80. XX w. (m. in. zamurowano prześwity między lożami a prezbiterium).

Ok. 1910 r. wzniesiona została plebania (zapewne wg proj. arch. Teofila Wiśniowskiego, autora proj. zabudowań Cukrowni „Garbów”), którą w 1979 r. częściowo przebudowano dodając od. wsch. część piętrową.

Opis

Zespół kościelny położony na wzniesieniu przy drodze głównej Warszawa - Lublin. Kościół neogotycki w stylistyce tzw. „gotyku wiślano-bałtyckiego”, prezbiterium zwrócony na południe. Dwuwieżowy, wzniesiony na planie krzyża łacińskiego. Korpus pięcioprzęsłowy, trzynawowy, pseudohalowy (o wyższej nawie środkowej i niższych nawach bocznych); prezbiterium jednoprzęsłowe, zamknięte pięcioma bokami ośmioboku, równe szerokością nawie głównej. Na przedłużeniu naw bocznych - pomiędzy transeptem a prezbiterium - rodzaj obejścia wydzielonego filarami. Po obu stronach prezbiterium ustawione prostopadle trójprzęsłowe zakrystie z lożami na piętrze, przy których przedsionki z klatkami schodowymi. Na styku korpusu i ramion transeptu niewielkie przedsionki mieszczące wejścia boczne Od frontu dwie kwadratowe wieże pomiędzy którymi kruchta poprzedzona podcieniem. Kościół murowany z cegły ceramicznej, na wysokim cokole z ciosów granitowych. Sklepienia ceglane: krzyżowo-żebrowe, gwiaździste i kryształowe. Dachy nad poszczególnymi częściami świątyni dwuspadowe i trójpołaciowe (nad korpusem połacie przełamane ze względu na zróżnicowaną wysokość naw), hełmy wież w formie czworobocznych iglic, pokryte blachą miedzianą; na skrzyżowaniu nawy i transeptu ażurowa wieżyczka na sygnaturkę zwieńczona iglicą. Bryła kościoła niezwykle urozmaicona i malownicza. W fasadzie dominują dwie okazałe czterokondygnacyjne wieże (ok. 70 m) przeprute w części środkowej ostrołukowymi triforiami, a w górnej dwudzielnymi, ostrołukowymi przeźroczami dzwonnymi. Pomiędzy wieżami wejścia osłonięte podcieniem o trzech ostrołukowych arkadach; na osi wimperga dekorowana figurą Chrystusa i zwieńczona krzyżem. Powyżej szerokie okno z rozetą i trójkątny szczyt rozczłonkowany dekoracyjnymi blendami i również zwieńczony kamiennym krzyżem. Wszystkie elewacje pozostawione w surowej cegle skontrastowanej z jasnymi tynkami pokrywającymi blendy zdobiące szczyty poszczególnych części budowli, ściany opięte trój - i dwuuskokowymi skarpami, zwieńczone fryzem z motywem czteroliścia. Otwory okienne ostrołukowe o znacznie zróżnicowanej wysokości i szerokości, z ceglanymi, maswerkowymi podziałami. Wnętrze otynkowane, z żebrami sklepiennymi i filarami pozostawionymi w czerwonej cegle. Wyposażenie kościoła jednolite - neogotyckie (ołtarze, ławy, ambona konfesjonały), w oknach witraże.

Ogrodzenie w formie pełnego muru ceglanego podzielonego filarkami na przęsła, które w części frontowej otynkowane i bielone, przeprute trójkątnymi świetlikami. Brama trójosiowa, z trzema ostrołukowymi otworami - szerszym i wyższym pośrodku oraz niższymi po bokach, zaopatrzonymi w żelazne, kute skrzydła. Nad częścią środkową szczyt zamknięty łukiem kotarowym, zwieńczony krzyżem na kuli. W bocznych częściach ogrodzenia dwie furtki o ostrołukowym wykroju; w narożach kapliczki Bożego Ciała oraz wmurowana od wsch. kapliczka słupowa.

Plebania w „stylu dworkowym” o zabarwieniu modernistycznym, położona po zach. stronie kościoła. Wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta, o nieregularnym, urozmaiconym planie i bryle, z nieznacznymi ryzalitami w elewacji frontowej i ogrodowej i aneksami po bokach. W części środkowej i zach. parterowa, we wsch. piętrowa, z okrągłą wieża nakrytą dzwonowatym hełmem, poszczególne części budowli nakryte wysokimi dachami czterospadowymi i trójpołaciowymi z powiekami. Murowana z cegły, nietynkowana z zewnątrz (za wyjątkiem szerokiego fryzu pod okapem). W elewacji frontowej wejście główne poprzedzone płytkim gankiem otwartym szeroką arkadą.

Zabytek dostępny. Możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 19-07-2017 r.