Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 1


grodzisko średniowiecze wczesne Bienice

Adres
Bienice

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. łobeski, gm. Dobra - obszar wiejski

Grodzisko w Bienicach jest cennym przykładem wczesnośredniowiecznego budownictwa obronnego społeczności zamieszkujących niegdyś tę część Słowiańszczyzny zachodniej.

Obiekt charakteryzuje  duża wartość poznawcza i edukacyjna, ponieważ zachował swój pierwotny kształt, typowy dla tej formy osadniczej.

Historia

Na podstawie dotychczasowych badań, czas funkcjonowania obiektu określono na okres wczesnego średniowiecza. Grodzisko powstało w 2. poł. X w. i było użytkowane do XI wieku przez ludność wywodzącą się ze słowiańskiego plemienia Pomorzan. Był to okres, w którym dominowała na tym terenie rodowo - terytorialna organizacja polityczna. Stanowisko tworzyło zwartą aglomerację, w której skład wchodziło grodzisko, trzy podgrodzia oraz cmentarzysko. Podczas badań archeologicznych na terenie obiektu odnaleziono ceramikę pradziejową oraz późnośredniowieczną. Wskazują one na wielokrotne wykorzystanie tego obszaru w przeszłości. Jednakże w celu dokładnego ustalenia wszystkich faz zasiedlenia stanowiska potrzebne są dalsze prace badawcze.

Usytuowanie

Obiekt znajduje się 1,5 km na północ od miejscowości Dobra. Położony jest na piaszczysto - glinianym półwyspie Czapla Szyja, wcinającym się pomiędzy wysychające wody jeziora Dobrzańskiego. Obecnie otaczają go trzcinowiska i mokradła. Było to miejsce o dużych walorach obronnych oraz obserwacyjnych. Stanowisko porośnięte lasem bukowym, leży w obrębie Ińskiego Parku Krajobrazowego.

Opis

Nizinne grodzisko w Bienicach to rozległy, wieloczłonowy obiekt. W centralnej części stanowiska widoczny jest stożkowaty gródek o 50 metrowej średnicy. Na jego szczycie znajduje się punkt widokowy. Od północy oraz południa przylegają do niego podgrodzia, wypełniając pozostałą część półwyspu. Północna osada zajmuje przestrzeń 70 m2. Wzdłuż jej wschodniego i zachodniego krańca przebiegała drewniana konstrukcja, na której pozostałości natrafiono w 1865 roku. Od północno – zachodniego narożnika półwyspu przebiegał w średniowieczu 170 metrowy most palowy. Łączył on cypel z pobliskim wzniesieniem, widocznym na przeciwległym brzegu jeziora. Południowe podgrodzie jest zdecydowanie mniejsze od północnego. Od gródka oddziela go wąskie pasmo fosy, zaś od południa zakończone jest czterometrowym wałem ziemnym oraz fosą. Północny kraniec grodziska także osłonięty jest nasypem, o wysokości dochodzącej do 4 metrów. Poniżej południowego wału, tuż za pasmem fosy znajdowało się trzecie podgrodzie. Półwysep w przeszłości był eksploatowany rolniczo przez co część terenu mogła ulec niwelacji.

Stan i wyniki badań

Grodziskiem w Bienicach interesowano się już w XIX wieku, kiedy to w 1865 r. prof. Rudolf Virchow z Berlina przeprowadził na obiekcie badania wykopaliskowe. Ich rozpoczęcie związane było z odkryciem drewnianych konstrukcji nieznanego pochodzenia. Stało się tak w wyniku przebudowy młyna w Dobrej, podczas której lustro wody na jeziorze Dobrzańskim obniżyło się o 5 metrów. W trakcie prac badawczych odkryto pozostałości osady palowej oraz liczny materiał ceramiczny. Na ich podstawie ustalono chronologię obiektu na wczesne średniowiecze. W 1894 r. na terenie należącym do piekarza Mundta odkryto skarb, który ukryto w ziemi po 1015 roku. Kolejne badania na stanowisku odbyły się w 1967 roku. Były to prace powierzchniowe, które przeprowadził zespół badaczy z Pracowni Archeologiczno – Konserwatorskiej Przedsiębiorstwa Państwowego Pracowni Konserwacji Zabytków oddział Szczecin, pod kierunkiem Eugeniusza Cnotliwego. Odkryto wówczas w pobliżu grodziska cmentarzysko kurhanowe datowane na k. X – XI wiek. 10 kwietnia 2000 r. obszar grodziska został przebadany przez Tadeusza Galińskiego w ramach badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski. Wydzielono wówczas jedną fazę funkcjonowania stanowiska, datowaną na VIII – XII wiek. W 2010 r. zespół badaczy z Ośrodka Archeologii Średniowiecza Krajów Nadbałtyckich Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Szczecinie przeprowadził badania weryfikacyjne w obrębie stanowiska. Założono wówczas w północno – wschodniej części obiektu jeden wykop sondażowy, obejmujący obszar 38 m2. Podczas badań odnaleziono dużą ilość fragmentów naczyń oraz kości zwierzęcych. Odkryto również pewną ilość zabytków wydzielonych. Sporządzono wówczas dokumentację opisową, fotograficzną i rysunkową. Na podstawie wydobytych fragmentów naczyń określono chronologię obiektu na 2 poł. X - XI wiek. Datowanie grodziska pokrywało się okresem funkcjonowania pobliskiego cmentarzyska kurhanowego jak też depozytem odkrytego w 1894 r. skarbu. Na przebadanym obszarze odnaleziono także ułamki naczyń pradziejowych jak też pochodzące z późnego średniowiecza. Istnieje podejrzenie, że pozostałości konstrukcji palowej mogą być związane z okresem halsztackim, jednakże ich pierwotna funkcja jest sprawą dyskusyjną. Wątpliwości rodzi również pochodzenie obu wałów, które mogą być powiązane z gródkiem stożkowatym lub są pozostałością osadnictwa pradziejowego. Wyjaśnienie tych niejasności wymaga szerszego przebadania stanowiska.

Stanowisko jest dostępne dla zwiedzających. Na jego terenie znajduje się tablica informacyjna, zaś po jego obrzeżach przebiega ścieżka przyrodniczo – historyczna – „Szlak Olbrzymów”.

opr. Marta Żukowska-Bosy, OT NID w Szczecinie, 27-04-2018 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_32_AR.38124, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_AR.453330