Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

grodzisko, st. 3 - Zabytek.pl

grodzisko, st. 3


grodzisko średniowiecze późne Korytowo

Adres
Korytowo

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. choszczeński, gm. Choszczno - obszar wiejski

Grodzisko w Korytowie, to cenny przykład późnośredniowiecznego budownictwa obronnego.

Jest to obiekt o dużej wartości poznawczej i edukacyjnej, ponieważ częściowo zachował swój pierwotny kształt pomimo zaadaptowania obiektu na cele rekreacyjne.

Historia

Na podstawie dotychczasowych badań, okres funkcjonowania obiektu określono na późne średniowiecze. Grodzisko powstało pod koniec XIII wieku i było użytkowane do XIV wieku. Według źródeł pisanych jego początki należy wiązać z zakonem joannitów, którzy w 1237 r. wybudowali zamek i założyli komandorię w Korytowie. W 1267 r., wskutek najazdu księcia pomorskiego Barnima I na ziemię choszczeńską, zakon utracił nadane mu ziemie na rzecz rycerzy pochodzących z rodu Wedlów. Dwa lata później teren ten został zajęty przez Brandenburgię, a Wedlowie przeszli na stronę margrabiów brandenburskich. Korytowo stało się siedzibą rycerską. W 1284 r. joannici zrezygnowali ze swoich roszczeń do Korytowa i okolic, jednakże przełożony zakonu przebywał w miejscowości jeszcze do roku 1305 roku. Z 1291 r. pochodzi informacja o wybudowaniu „murowanego domu” przez Zulisa i Ludolfa Wedel. Budynek początkowo wiązano z grodziskiem. Obecnie wiadomo, że powstał w zupełnie nowym miejscu, zaś jego pozostałości widoczne są na poziomie piwnic obecnego pałacu.

Grodzisko w Korytowie widoczne jest na miedziorycie Matthäusa Meriana z 1652 roku, ukazującym panoramę Korytowa. Wyraźnie widać na nim, że obiekt swoim kształtem przypomina bastion i w takiej formie pozostał do dzisiejszego dnia. Grodzisko wraz z jego otoczeniem zostało zaadaptowane do celów rekreacyjnych. Stało się miejscem widokowym, a wokół niego powstał park.

Usytuowanie

Obiekt znajduje się w zachodniej części Korytowa, na półwyspie wcinającym się od wschodu w jezioro Korytowskie. Było to miejsce o dużych walorach obronnych oraz obserwacyjnych. Obecnie grodzisko stanowi centralną część założenia parkowego.

Opis

Grodzisko w Korytowie, o wymiarach 40 x 45 m, jest obiektem typu stożkowatego o kształcie regularnego pięciokąta. Kształtem swym przypomina bastion, wyniesiony ponad powierzchnię gruntu na około 4 metry. Obiekt posiada dwuspadowy stok, na którego załamaniu przebiega szutrowa ścieżka. Wschodnia część nasypu jest zniszczona przez późniejsze przebudowy obiektu. Wybudowano w tym miejscu lodownię, która obecnie pełni funkcje magazynowe. W jej pobliżu wytyczono ścieżkę otoczoną głazami, stanowiącą wejście na kopiec. Szczyt grodziska został zniwelowany. W jego centralnej części widnieje owalny, piaszczysty placyk, do którego prowadzą cztery dróżki. Całość jest obrysowana żywopłotem oraz krzewami ozdobnymi. Miejsce to służy spacerom i kontemplacji, o czym świadczy drewniana kapliczka wisząca na jednym z drzew. Reszta obiektu porośnięta jest trawą i pojedynczymi drzewami liściastymi.

Stan i wyniki badań

Grodziskiem w Korytowie interesowano się już na początku XX wieku. Z 1937 r. pochodzi adnotacja, mówiąca o istnieniu w tym miejscu grodziska słowiańskiego. Wspomniany jest także fakt występowania na terenie całej miejscowości fragmentów średniowiecznej ceramiki. Pierwsze powojenne badania na grodzisku odbyły się w 1960 r., kiedy to zespół badaczy z Muzeum Pomorza Zachodniego w Szczecinie, pod kierunkiem Ryszarda Wołągiewicza dokonał oględzin stanowiska. Znaleziono wówczas dwa fragmenty ceramiki wczesnośredniowiecznej oraz bryłkę polepy. Chronologię stanowiska określono na XII – XIII w. W 1969 r. zespół badaczy z Pracowni Archeologiczno – Konserwatorskiej Przedsiębiorstwa Państwowego Pracowni Konserwacji Zabytków oddział Szczecin pod kierunkiem dr Eugeniusza Cnotliwego przeprowadził badania weryfikacyjno - sondażowe. W trakcie prac badawczych wykonano dwa wykopy sondażowe. Jeden z wykopów założono u podnóża grodziska, drugi zaś w południowo – wschodniej części majdanu. Podczas nich nie odnaleziono żadnego materiału zabytkowego, dlatego też obiekt uznano za domniemany. Sporządzono wówczas dokumentację opisową, fotograficzną i rysunkową, w tym plan warstwicowy grodziska. Kolejne badania odbyły się w 1980 roku. Przeprowadziła je ponownie grupa archeologów z PA-K PP PKZ w Szczecinie pod kierunkiem dr Eugeniusza Cnotliwego. W trakcie prac wykonano 52 otwory wiertnicze wzdłuż dwóch prostopadłych osi, w których nie odnaleziono żadnego materiału zabytkowego. 6 kwietnia 1993 r. obszar grodziska został przebadany przez Eugeniusza Wilgockiego w ramach badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski. Dopiero badania przeprowadzone 3 – 5 sierpnia 2010 r. potwierdziły istnienie w tym miejscu średniowiecznego grodu stożkowatego. Przeprowadził je zespół badaczy z Muzeum Narodowego w Szczecinie, pod kierunkiem Sławomira Słowińskiego. Otwory wiertnicze, które wówczas wykonano, przebiegały wzdłuż dwóch prostopadłych osi, tworzącymi gwiaździsty układ wraz z odwiertami z 1980 roku. We wschodniej części majdanu odnaleziono polepę i węgielki drzewne, co było wskazaniem do założenia w tym miejscu wykopu sondażowego. Znaleziono wówczas fragmenty ceramiki, kości zwierzęce oraz przedmiot wykonany z żelaza. Odkryto również warstwę pomarańczowej polepy, zbudowanej z dużych brył oraz miału. Widoczne w niej były odciski palików drewnianych. Warstwa ta przykrywała konstrukcję z kamieni polnych. Zaobserwowano również występowanie pasma spalenizny, będące pozostałością belek drewnianych. Na podstawie tych znalezisk ustalono, że jest to prawdopodobnie fragment rozwaliska wschodniej ściany wieży mieszkalnej, wzniesionej w konstrukcji szkieletowej, wzmocnionej u podstawy kamieniami. Datowanie obiektu określono na koniec XIII wieku do XIV wieku, tym samym negując wczesnośredniowieczne pochodzenie obiektu.

Grodzisko jest dostępne dla zwiedzających. Obiekt znajduje się na terenie prywatnym, dlatego też jego zwiedzanie powinno odbywać się po wcześniejszym uzgodnieniu z właścicielem terenu. W jego pobliżu przebiegają różne szlaki turystyczne. Między innymi szlak rowerowy "Rowerem po Ziemi Choszczeńskiej" oraz "Do historycznej wsi co miastem kiedyś była".

Oprac. Marta Żukowska-Bosy, OT NID w Szczecinie, 04-04-2018 r.

Rodzaj: grodzisko

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_32_AR.38241, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_AR.1523256