Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

miejsce eksploatacji surowca, st. 2 - Zabytek.pl

miejsce eksploatacji surowca, st. 2


stanowisko o funkcji gospodarczej średniowiecze Legnickie Pole

Adres
Legnickie Pole

Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. legnicki, gm. Legnickie Pole

Stanowisko Legnickie Pole 2, AZP 79-21/19 stanowi materialną pozostałość eksploatacji złotonośnych piasków na Dolnym Śląsku.

Wskazuje także pośrednio na trwałość tradycji górniczych regionu. Badania przeprowadzone dotychczas na tym stanowisku są ważnym przyczynkiem do poznania średniowiecznych metod górniczych. Są również cennym źródłem dla historii górnictwa, a także stale rozwijającej się archeologii przemysłowej. Ponadto pozwalają na rozwój metodyki prowadzenia badań na stanowiskach pokopalnianych.

Historia

Na podstawie odkrytego materiału zabytkowego, głównie fragmentów naczyń glinianych, relikty szybów złotniczych mogą być datowane na XIV-XV w., co potwierdzają także źródła historyczne. Bogate złoża złota w okolicach Mikołajowic k. Legnicy zostały odkryte w 1. poł XIV wieku. W 1345 r. Mikołajowicom, na wzór Złotoryi, przyznano prawa miasta górniczego. W tym czasie istniały już kopalnie w Wądrożu Wielkim (położone ok. 250 m na wsch. od grodziska, wpisanego do rejestru zabytków pod nr rej.: 28/192/66) i Strachowicach, których właścicielem był książę legnicki Wacław I. Regale do prac górniczych i korzystania ze złóż należało do władcy. Trudności finansowe i techniczne spowodowały zamknięcie ok. 1364 r. kopalń w Mikołajowicach, Wądrożu Wielkim i Strachowicach. W XV w. próbowano, bez skutku, powracać do eksploatacji tych złóż.

Opis

Stanowisko Legnickie Pole 2, AZP 79-21/19 zajmuje zalesione, morenowe wzgórze o wysokości 165 m n.p.m., ok. 1 km na pd. wsch. od Legnickiego Pola. Zdaniem Stanisława Firszta obejmuje ono swym zasięgiem obszar ok. 60 ha, ograniczony od pn. autostradą, od wsch. Mikołajowicami, od pd. rzeką Wierzbiak i od zach. Racimierzem i Legnickim Polem.

Na powierzchni terenu widoczne są szyby górnicze w formie nieckowatych zagłębień.

Od 1973 r. badania nad średniowiecznym górnictwem złota na Dolnym Śląsku rozpoczęła Katedra Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Pracami kierował Józef Kaźmierczyk. Wypracowano wówczas metody badań, w których szczególną uwagę skierowano na problemy związane ze stratygrafią -  układem warstw w wykopach. Wówczas spenetrowano powierzchniowo stanowisko Legnickie Pole 2, AZP 79-21/19. W następnym roku przeprowadzono wykopaliska na terenie jednego z szybów. W 1984 r. powtórne badania powierzchniowe wykonano pod kierunkiem Jerzego Lodowskiego. Rok później badania weryfikacyjne Muzeum Okręgowego w Legnicy wykazały, że na wzgórzu znajduje się 1396 pozostałości po średniowiecznej działalności górniczej. Badania w latach 1984-1988, pod kierunkiem S. Firszta, zaowocowały następnymi 8 wykopami o łącznej powierzchni ok. 363 m2. Przebadano 26 obiektów, w tym 3 szyby, z czego 2 sondażowo. Na podstawie prac terenowych i późniejszej dogłębnej analizy gabinetowej dokonano próby rekonstrukcji wyglądu działki górniczej gwarectwa (związku górników) w Mikołajowicach. Krajobraz średniowiecznej kopalni złota tworzyły: szyby, koryta tworzące sieć odprowadzającą i doprowadzającą wodę oraz różnego rodzaju zbiorniki do wstępnej selekcji i przepłukiwania złotonośnego piasku. Wokół szybu narastały hałdy kopalniane. Rozpoznano tam również ślady po słupach należących do konstrukcji drewnianych w formie zadaszeń osłaniających szyby i urządzenia płuczkarskie. Całość dopełniały ślady palenisk interpretowane jako pozostałość po miejscach służących odpoczynkowi i spożywaniu posiłków przez górników. Na ruchomy materiał zabytkowy odnaleziony podczas badań złożyły się fragmenty ceramiki pradziejowej, średniowiecznej i szklanych butelek nowożytnych. W trakcie wykopalisk do poszukiwania źródeł wody potrzebnej do płukania urobku zatrudniono radiestetów z Legnicy. Zostały one zlokalizowane w samym centrum wzgórza. Podczas prac przy wykopie I wypracowano metodę schodów-terasów (półek), dzięki której osiągnięto 5,5 m głębokości. Dalsze prace groziły jednak zasypaniem pracowników. W latach 1992-1993, z uwagi na budowę wodociągu między Legnickim Polem, Mikołajowicami i Wądrożem Wielkim, przeprowadzono badania ratownicze. Odkryto wiele obiektów na trasie kilkunastokilometrowych prac budowlanych, z których dziesięć zostało przebadanych. W ich wypełniskach natrafiono m.in. na żelazne gwoździe, być może służące do podkuwania koni wykorzystywanych podczas prac górniczych.

Zabytek dostępny. W Złotym Lesie, na obszarze którego położone jest stanowisko, znajdują się tablice ścieżki dydaktycznej. Na planszach zamieszczono, oprócz informacji przyrodniczo-geograficznych, krótkie teksty odnoszące się do pozostałości szybów kopalnianych oraz historii wydobycia metali szlachetnych na Śląsku.

oprac. Radosław Solski, 29-11-2015 r.

Rodzaj: stanowisko o funkcji gospodarczej

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_02_AR.30023, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_AR.3007819