Historia obiektu

Archeolodzy uważają, że gród w Bartodziejach funkcjonował w okresie od IX do X wieku. Jest to jednak hipoteza wymagająca wyjaśnienia w trakcie, bardziej niż dotychczas, zaawansowanych badań archeologicznych. Prawdopodobnie obszar ten należał wówczas do plemienia Dziadoszan. Według Grzegorza Kiarszysa i Justyny Kolendy grody nad dolną Baryczą zostały zniszczone lub opuszczone pod koniec X wieku. Być może gród w Bartodziejach zlikwidowano w związku z zajęciem tych terenów przez państwo wczesnopiastowskie, które wprowadziło nową strukturę wojskowo-administracyjną opartą na okręgach grodowych.

Krystian Chrzan uważa, że po opuszczeniu grodów, które miało miejsce około roku 1000, okoliczna ludność mogła zostać przesiedlona w pobliże dużych centrów grodowych funkcjonujących w ramach systemu organizacyjnego wprowadzonego przez państwo piastowskie.

Opis obiektu

Usytuowanie zabytku:

Stanowisko archeologiczne jest zlokalizowane w obrębie mezoregionu Pradoliny Głogowskiej,  wśród podmokłych łąk i starorzeczy baryckich, około 180 m na południowy zachód od obecnego koryta rzeki, około 880 m na północny zachód od centrum wsi Bartodzieje, na terenie zadrzewionym.

Opis stanowiska:

Jednoczłonowe, założenie obronne o regularnym podkowiastym kształcie. W najszerszym miejscu  majdan ma 35 m. Szerokość otaczających go od północy, wschodu i zachodu wałów wynosi u podstawy 15-16 m, wysokość około 2,5 m. Szerokość fosy o nieregularnym podkowiastym kształcie waha się od 11 do 21 m.

Stan i wyniki badań archeologicznych:

Stanowisko było znane przed 1945 r. Max Hellmich badał je powierzchniowo przed 1930 rokiem. W 1964 r. prospekcję powierzchniową przeprowadził Tadeusz Kaletyn, w 1965 r. grodzisko badał sondażowo Jerzy Lodowski. W 1988 r. W ramach realizacji weryfikacyjno-poszukiwawczych badań Archeologicznego Zdjęcia Polski dla obszaru 67-22 zespół w składzie: Jacek Nowakowski i Marek Wróbel opracował kartę ewidencyjną stanowiska archeologicznego. Od 2014 r. Grzegorz Kiarszys realizował projekt badawczy pt.: „Osady obronne w krajobrazie kulturowym powiatu górowskiego”, w którym uwzględniono m.in. badania powierzchniowe, lotniczy skaning laserowy, plan wysokościowy stanowiska Bartodzieje 3/68. W 2015 r. stanowisko badał powierzchniowo na zlecenie Narodowego Instytutu Dziedzictwa zespół w składzie: Krzysztof Czarniak i Witold Waniek.

Grodzisko zostało zinwentaryzowane przez badaczy z Politechniki Wrocławskiej na podstawie materiałów z laserowego skaningu lotniczego pozyskanych z zasobów Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Z wynikami analiz opublikowanymi w 2019 r. można zapoznać się na stronie internetowej projektu badawczego:

http://www.odgrodudozamku.pl/stanowisko/bartodzieje-st-3-grodzisko/ (dostęp: 06.03.2024)

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Zabytek trudno dostępny - otoczony podmokłymi łąkami.

Autor noty: oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 12-11-2020 r.