osada, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Pogorzela
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. brzeski, gm. Olszanka
Jest ważnym materialnym źródłem pomnażającym naszą wiedzę o starożytnym osadnictwie produkcyjnym na Ziemi Brzeskiej. Zapewne na stanowisku tym w dymarkach z rudy darniowej wytapiano „łupy” żelazne – półprodukty do wyrobu przedmiotów żelaznych.
Usytuowanie i opis
Obiekt zlokalizowany jest na gruntach wschodniej terasy Potoku Pępickiego, po zachodniej i południowo-zachodniej stronie stawu Pogorzelskiego (niem. Pogareller See), około 1100 m na południowy - zachód od kościoła we wsi, około 500 m na północny-wschód od skrzyżowania toru kolejowego (linia Brzeg – Grodków) z szosą z Pogorzeli do Jankowic Wielkich, szosa przecina stanowisko archeologiczne.
Osada hutnicza położona jest na polach ornych rozciągających się na prawobrzeżnej, lekko wyniesionej piaszczysto-żwirowej terasie Potoku Pępickiego, na działkach gruntowych nr 323/1, 611. Relikty tej pradziejowej i średniowiecznej osady zalegają pod warstwą orną, a artefakty archeologiczne głównie w postaci fragmentów naczyń glinianych i różnej wielkości kawałków żużli żelaznych zostały odkryte na powierzchni pola.
Historia
Według informacji archiwalnej stanowisko zostało odkryte w 1928 r. Wówczas na polach przy Stawie Pogorzelskim znaleziono żużel żelazny. W 1986 r. podczas badań powierzchniowych wykonywanych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski (AZP) badacz dr. Marek Bednarek z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego zweryfikował lokalizację stanowiska. Rozpoznanie powierzchniowe pozwala na określenie chronologii obiektu na koniec okresu rzymskiego. Zarejestrowano także ślad osadnictwa datowany na okres średniowieczny.
Stan i wyniki badań
Stanowisko archeologiczne – osada hutnicza, zostało zweryfikowane w 1986 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski. Powierzchniową penetrację pól przeprowadził dr M. Bednarek ze studentami, a kwerendę do badań wykonał prof. S. Pazda z Uniwersytetu Wrocławskiego. Na polu znaleziono kilkanaście fragmentów naczyń glinianych i kawałki żużli żelaznych. Na podstawie odkrytych zabytków prof. Stanisław Pazda określił, że osada była użytkowana w późnym okresie rzymskim (IV w.) przez ludność kultury przeworskiej. Stanowisko niszczone jest głęboką orką.
Stanowisko położone jest na gruntach prywatnych. Teren ogólnie dostępny.
Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 29.07.2019 r.
Rodzaj: osada
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.5245, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.1193629