osada, st. 2 - Zabytek.pl
Adres
Pisarzowice
Lokalizacja
woj. opolskie, pow. brzeski, gm. Lubsza
Jest ważnym materialnym źródłem pomnażającym naszą wiedzę o pradziejach Ziemi Brzeskiej.
Historia
Stanowisko zostało odkryte w latach 30-tych XX wieku. Badacze niemieccy znaleźli wyroby krzemienne datowane na epokę kamienia oraz fragmenty ceramiki pradziejowej (kultury łużyckiej? kultury przeworskiej?) i wczesnośredniowiecznej. Na mapach w Muzeum Archeologicznym i w Archiwum Państwowym we Wrocławiu stanowisko oznaczono nr 2. W 1984 r. prospekcję powierzchniową (badania systemem Archeologicznego Zdjęcia Polski) wykonał Piotr Kubów z Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Stwierdził on zagrożenie części stanowiska przez zabudowę mieszkaniową rozwijających się Pisarzowic. W obszarach dostępnych do powierzchniowej penetracji znalazł kilkadziesiąt ułamków naczyń glinianych, w tym kilka pradziejowych oraz pozostałe datowane na okres wczesnośredniowieczny i średniowieczny. W 2012 roku podczas inspekcji specjalisty NID OT Opole stwierdzono niszczenie stropowej warstwy stanowiska uprawą szkółkarską i budowaniem szklarni.
Opis
Lokalizacja. Obiekt zlokalizowany jest na gruntach terasy zalewowej przy prawobrzeżnej szerokiej dolinie Odry przedzielonej wałem przeciwpowodziowym, około 220 m na północ od wału i bezpośrednio na północ od zbiornika wodnego będącego dawnym zakolem starorzecza. Weryfikacja stanowiska jest bardzo utrudniona ponieważ cały jego obszar jest użytkowany jako szkółka sadzonek drzew i plantacja innych roślin. Stanowisko rozciąga się w odległości około 250-300 m po wschodniej stronie szosy prowadzącej do Michałowic, po południowej stronie ul. Platanowej. Osada zlokalizowana jest na działkach gruntowych: nr 6, 15, 7/1, 7/3 (działki z uprawą szkółkarską i szklarniową), 180 (droga wewnętrzna).
Charakterystyka. Osada pradziejowa i wczesnośredniowieczna położona jest na obszarze rozciągającym się na piaszczysto-żwirowej wydmie lekko wyniesionej nad dolinę Odry. Obecnie jest to w większości teren użytkowany jako szkółka sadzonek drzew i plantacja innych roślin. Tylko być może północna krawędź osady rozciąga się na pola rolne. W latach 30-tych XX w. w obszarze stanowiska odkryto ślady osadnictwa z epoki kamienia, ludności kultury łużyckiej i kultury przeworskiej. Natomiast osada użytkowana była głównie przez ludność w okresie wczesnośredniowiecznym (IX – X w.), a później w średniowieczu (XIV-XV w.). Być może relikty jam osadniczych zalegają jeszcze pod warstwą humusu w częściach działek pomiędzy parcelami szkółkarskimi i zabudową szklarniową. Artefakty archeologiczne w postaci fragmentów naczyń glinianych i grudek żużla żelaznego zostały odkryte w warstwie humusu.
Według informacji archiwalnych niemieccy badacze w latach 30. XX w. znaleźli zabytki krzemienne datowane na epokę kamienia oraz fragmenty naczyń glinianych związanych z kulturą łużycką i kulturą przeworską. Zabytki z tych badań znajdują się w Muzeum Archeologicznym we Wrocławiu. W 1984 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski, na dostępnych polach, znaleziono kilkadziesiąt ułamków naczyń glinianych, które prof. S. Pazda z Uniwersytetu Wrocławskiego datował na okres wczesnośredniowieczny (IX-X w.) oraz na okres średniowieczny (XIV-XV w.), a kilka określił jako starożytne. Prawie cały obszar stanowiska jest użytkowany jako szkółka sadzonek drzew i plantacja innych roślin oraz zabudowany szklarniami. Taki sposób użytkowania gruntu zniszczył prawdopodobnie strop stanowiska.
Obecnie dostępne do penetracji powierzchniowej są tylko niewielkie fragmenty gruntu pomiędzy parcelami szkółkarskimi.
Dostępność. Stanowisko położone jest na gruntach prywatnych. Teren trudno dostępny.
Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 19.12.2019 r.
Rodzaj: osada
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_16_AR.5213, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_AR.1144262