grodzisko, st. 1 - Zabytek.pl
Adres
Zawidów
Lokalizacja
woj. dolnośląskie, pow. zgorzelecki, gm. Zawidów
Usytułowanie i opis
Stanowisko położone jest w obrębie mezoregionu Obniżenia Żytawsko-Zgorzeleckiego, mikroregionu Obniżenia Zawidowskiego, na skalistym wzniesieniu o wysokości 270 m n.p.m., otoczonym z trzech stron rzeką Źrenicą, w odległości ok. 500 m na południowy wschód od rynku w Zawidowie.
Grodzisko w Zawidowie ma kształt wydłużonego owalu o maksymalnych wymiarach 110 x 40 m. Na majdanie zachowały się dwa stożkowate kopce o płasko ściętych powierzchniach. Północny kopiec ma średnicę ok. 20 m, południowy 15 m. U podstawy północnego kopca zachowały się relikty fosy o szerokości 5 m. Widoczne ślady zniszczeń.
Historia
Gród w Zawidowie funkcjonował prawdopodobnie od X do XI wieku i należał do zachodniosłowiańskiego plemienia Milczan. W XII wieku na jego reliktach wzniesiono biskupie założenie obronne typu motte. Pozostałością po tej fortyfikacji może być północny nasyp i mury, które odnalazł w tracie swoich badań Ludwik Feyerabend. W dokumencie biskupa miśnieńskiego Marcina z 1188 gród zawidowski był wymieniany pod nazwą Syden i stanowił centrum biskupich włości rozciągających się do Kwisy. Jako biskupia własność gród mógł funkcjonować do XIII wieku.
Stan i wyniki badań
Stanowisko było znane i wielokrotnie badane, głównie powierzchniowo, już w XIX wieku, W 1832 roku miała miejsce inspekcja Sekcji Starożytniczej Towarzystwa Przyrodoznawczego. Pierwsze badania wykopaliskowe w 1922 roku przeprowadził Ludwik Feyerabend W trzech wykopach sondażowych znaleziono pozostałości wału o konstrukcji przekładkowej, fragmenty murowanych fundamentów oraz prawdopodobnie relikty przyczółka mostowego w północnej części założenia. W 1970 roku badania wykopaliskowe na zlecenie Konserwatora Zabytków Archeologicznych prowadziła Emilia Kihl-Byczko. Założono trzy wykopy sondażowe, w których ujawniono warstwę kulturową. W wykopie w fosie odkryto 2 fragmenty ceramiki, datowanej na XI-XII wiek. W latach 1929, 1930, 1932, 1943, 1960, 1965, 1970, 1977 na grodzisku odbywały się badania powierzchniowe. W 2008 roku Ryszard Kołomański przeprowadził badania Archeologicznego Zdjęcia Polski.
Zabytek dostępny. Ok. 300 m od stanowiska, na parkingu koło kościoła znajduje się metalowa tablica informacyjna.
Oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 12.12.2018 r.
Rodzaj: grodzisko
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_02_AR.27248, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_AR.3041305