Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

zamek, st. 3 - Zabytek.pl

zamek, st. 3


zamek średniowiecze Wojsławice-Kolonia

Adres
Wojsławice-Kolonia

Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. chełmski, gm. Wojsławice

Przykład jednego z zamczysk na Lubelszczyźnie, cennego zabytku z czasów średniowiecza.

 

Usytuowanie i opis

Zamczysko jest położone w widłach rzek: Wojsławki i jej dopływu Barbarki, około 400 m na południowy wschód od centralnej części wsi, w pobliżu pozostałości dawnego zespołu pałacowego Poletyłów.nazwy lokalne stanowiska to Zamczysko, Zamek, Podzamcze lub Zawale. Znajduje się na naturalnie obronnym wzniesieniu w kształcie kwadratu o wymiarach około 80 x 80 m i wysokości około 15 m względem poziomu przylegających łąk, otoczony z dwóch stron mokradłami i stawem (obecnie osuszonym), od południa wąwozem oddzielającym go od sąsiedniego wzgórza zwanego  Mamczyną Górą, natomiast od strony wschodniej posiada otwarty dostęp, gdzie zapewne znajdował się niegdyś wjazd do rezydencji.

Opis stanowiska: Rezydencja mieszkalna i zabudowa gospodarcza zamku nie zachowały się na powierzchni. W centralnej części stanowiska widoczne są ślady gruzu ceglano-wapiennego, zalegające na obszarze w kształcie elipsy o wymiarach ok. 25 x 35 m. W zachodniej części tego gruzowiska prawdopodobnie przetrwały resztki fundamentów zbudowanych z kamienia wapiennego i cegły gotyckiej. W północnej części Zamczyska zachowały się fragmenty wałów ziemnych i fosy.Teren stanowiska jest sukcesywnie niszczony na skutek orki, ponieważ większość jego terenu zajmują pola uprawne.

Historia

Rezydencja była wzmiankowana po raz pierwszy w przekazach źródłowych w 1497 roku i określona jako zamek. Wówczas Wojsławice po zniszczeniach dokonanych przez Tatarów w 1490 roku były w częściowej ruinie, ale w zachowanym zamku, nazwanym królewskim, jadąc na wyprawę wołoską w 1497 roku, nocował wielki mistrz krzyżacki - Jan von Tiefen. Obiekt powstał być może równocześnie z lokacją miasta (1400 r.) za sprawą Jana Ligęzy Czyżowskiego, kasztelana i starosty krakowskiego, namiestnika królewskiego na Ruś i Małopolskę. Z wizytacji biskupiej w 1603 roku wiadomo, że przy zamku stała drewniana kaplica. W rękach Czyżowskich zamek pozostawał do 1629 r. Wzmianka z 1631 roku podaje, że za czasów Janusza Tyszkiewicza, wojewody kijowskiego, rezydował tu jego pełnomocnik Jakub Brzezicki, który „więził w lochach zamkowych smrodliwych ignominiose”, m.in. szlachcica Wojciecha Niemierę, wsadziwszy go „za drugie drzwi gdzie przedtem Tatarzy i złodzieje siedzieli”. Kolejna informacja, która zanotowała obecność w Wojsławicach obiektu obronnego, nazwanego zamkiem, pochodzi z 1666 roku, i wymienia też jego otoczenie: pastewnik, ogród i  sad wielki pański oraz łąki panskie. Źródło z 1667 roku zawiera opis zamkowego budynku mieszkalnego, określonego jako dwór. Został on zbudowany na planie prostokąta, był trójdzielny, z sienią na osi, gdzie po jednej stronie znajdowała się izba o 2 oknach i piekarnia, natomiast po drugiej stronie izba stołowa. Obiekt wymieniony został jeszcze w inwentarzu z 1786 roku, przy okazji również zabudowa folwarczna (stajnia, spichlerze) oraz sad dworski. Zapewne w tym czasie zamek był już mocno zniszczony, bowiem Wojciech Poletyło po nabyciu w 1790 roku majątku Wojsławice, niezwłocznie przystąpił do budowy nowego pałacu, w którym zamieszkał. Od tego czasu zamek stał opustoszały i stopniowo popadał w ruinę. W 1819 roku dozorca miasta, Badowski, zalecił wybrukowanie rynku gruzem ze starego zamczyska.

Stanowisko do literatury archeologicznej wprowadził w 1961 r. Stanisław Skibiński. Ten sam badacz zebrał również bogaty zasób źródeł historycznych dotyczących dziejów zamku. 

Stan i wyniki badań archeologicznych

Stanowisko nie było badane wykopaliskowo. Inwentaryzację zachowanych fundamentów wykonali studenci Politechniki Krakowskiej w 1961 roku.

Badania powierzchniowe w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski na stanowisku zostały przeprowadzone w 1983 roku.

Zabytek dostępny dla zwiedzających. 

Oprac. Ewa Prusicka, OT NID Lublin, 24.03.2020 r.

Rodzaj: zamek

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_A_06_AR.1589, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_06_AR.2196949