Grodzisko stożkowate w Gołkowicach było zapewne obiektem o charakterze rezydencjonalno-obronnym. Być może była to późnośredniowieczna siedziba rycerska lub lokalna strażnica posadowiona w dolinie rzeki Pratwy, przy krawędzi parku pałacowego, wśród podmokłych łąk, przy drodze wiodącej od północy do Byczyny.

Historia

Obiekt był badany wielokrotnie przez archeologów niemieckich (M. Hellmicha i G. Raschkego) oraz polskich (J. Kaźmierczyka, Z. Trudzika, K. Macewicza, Z. Bagniewskiego). Przeprowadzili oni badania powierzchniowe i sondażowe w okresie międzywojennym oraz

w latach 1957, 1960, 1972. W wyniku tych badań archeolodzy określili chronologię obiektu na okres średniowieczny od X w. do XIV w.  

Opis

Lokalizacja. Grodzisko położone jest w podmokłej dolinie Pratwy, około 300 m na południowy - wschód od południowego krańca wsi (budynek dawnych zabudowań gospodarczych majątku), około 300 m na wschód od szosy krajowej z Byczyny do Poznania. Działka gruntowa nr 297/47.

grodzisko położone jest w podmokłej dolinie Pratwy, około 300 m na południowy - wschód od południowego krańca wsi (budynek dawnych zabudowań gospodarczych majątku), około 300 m na wschód od szosy krajowej z Byczyny do Poznania. Działka gruntowa nr 297/47.

Charakterystyka. Grodzisko stożkowate u podstawy na planie zbliżonym do owalu: wymiary u podstawy 35-40m, wysokość do około 4m, średnica majdanu około 12m. Od strony wschodniej przylega sztucznie usypany pagórek, być może podgrodzie. Podobna forma terenowa o wymiarach około 35 x 9 m widoczna jest od strony północno-wschodniej. Od strony południowej i zachodniej widoczny jest ślad po fosie, linia wału jest nieczytelna. Miąższość warstwy kulturowej na stożku wynosi około 20 cm.

W trakcie badań archeologicznych znaleziono liczne ułamki naczyń glinianych, grudy polepy i fragmenty cegieł palcówek. W okresie międzywojennym w pobliżu grodziska znaleziono ułamki naczyń i żelazny miecz (zaginął). Podczas badań sondażowych w 1970 r. Z. Bagniewski znalazł kilkanaście fragmentów naczyń obtaczanych i toczonych koloru kremowego, szarego i brązowego, grudki polepy, kawałki cegieł oraz dwa żelazne gwoździe. W 2004 r. w ramach badań Archeologicznego Zdjęcia Polski powierzchniową penetrację obiektu przeprowadziła Gertruda Martyniak z Muzeum w Kluczborku. W obszarze grodziska znalazła fragment naczynia i grudki polepy. Zabytki datowano na okres średniowieczny. Na obiekcie rosną 150-200 letnie dęby. Obiekt jest przecięty współczesnym rowem melioracyjnym. W 2018 r. stwierdzono, że w obrębie obiektu i w jego bezpośrednim otoczeniu trwa wycinka drzew. Obiekt zachowany dobrze. W 2011 roku wykonano plan warstwicowy grodziska.

Dostępność. Grodzisko położone jest w obszarze zadrzewionym, przy krawędzi parku leśnego związanego z dworem w Gołkowicach, w pobliżu zmeliorowanych rowów. Dojście drogą od strony majątku wzdłuż stawu i krawędzi lasu w kierunku południowym.

Oprac. Krzysztof Spychała, NID OT Opole, 02.10.2019 r.