Klasycystyczny z parkiem dworskim, zabudowaniami folwarcznymi, stanowi ważny element w strukturze wsi.

Historia

Majątek w Rudnej Wielkiej zakupiony został przez Józefa Dąmbskiego w 1855 r. od spadkobierców hrabiego Sveetr-Spork. Dwór w Rudnej Wielkiej powstał w 2 poł. XIX w., prawdopodobnie w l. 60. XIX w., wybudowany z inicjatywy rodziny Dąmbskich, prawdopodobnie Aleksandra Dąmbskiego. 

Dwór z zespołem zabudowań pozostawał w rękach rodzony Dąmbskich do reformy rolnej w 1944 r., potem dzierżawiła go Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” z Mrowli.

W 1950 r. dwór wraz z budynkami folwarcznymi przeszedł na własność Skarbu Państwa, przejęło go w użytkowanie Przedsiębiorstwo Centrali Mięsnej, w zabudowaniach dworskich urządzono tuczarnie trzody chlewnej.

W latach 1950 – 52 przeprowadzono remont dworu, wymieniono podłogi, rozebrano zabytkowe piece, zmieniono pokrycie dachu z dachówki ceramiczne na blachę płaską, rozebrano taras i ganek w elewacji wschodniej, wybudowano niewielki ganek w elewacji zachodniej, zmieniono układ wnętrz. W latach 70. XX w. wprowadzono w obiekcie instalację grzewczą i wod.-kan. Od końca ubiegłego wieku budynek dworu jest w rękach prywatnych, nieużytkowany, czeka na remont. W budynkach gospodarczych prowadzona jest różnego typu działalność gospodarcza.

Opis

Zespół dworski umiejscowiony w środkowej części wsi, na terenie płaskim, otoczony był do niedawna pola ornymi a obecnie nową zabudową jednorodzinną. Od strony pd.-zach. prowadzi do niego aleja lipowa. W skład zespołu dworskiego, podzielonego na dwie części: rezydencjalną i gospodarczą, wschodzą: dwór, spichlerz, obora, chlewnia oraz park dworski.

Dwór klasycystyczny wybudowano na rzucie litery „L”. jego bryłę tworzą dwa prostopadłościany przekryte schodzącymi się dachami czterospadowymi, nad niewielkim gankiem od zach. zadaszenie trzyspadowe. Surową, parterową, częściowo podpiwniczoną, bryłę urozmaica portyk wgłębny od frontu ze schodami pośrodku.

Ściany dworu są wymurowane z cegły, obustronnie tynkowane, dachy pokryte blachą płaską. Elewację frontową, pd. zaprojektowano jako siedmioosiową, symetryczną, z podziałem ramowym, zamkniętymi od góry odcinkowo otworami okiennymi i wejściem w podcieniu. W pozostałych elewacjach rytmy okien różnej wielkości, zaślepionych otworów a na wszystkich bardzo oszczędna dekoracja w postaci: wysuniętego cokołu, ramowego podziału i gzymsu podokapowe.

Spichlerz ulokowany jest w zespole zabudowy gospodarczej położonym na zach., od dworu z parkiem. Wybudowano go na rzucie prostokąta, o jednoprzestrzennym wnętrzu i zwartej, piętrowej bryle, przekrytej dachem dwuspadowym, ściany wymurowano z cegły. Dłuższe elewacje rozplanowano jako siedmioosiową i sześcioosiową, krótsze dwuosiowe, wszystkie z rytmem lizen i otworami okiennymi pomiędzy nimi.

Obora wybudowana została na rzucie dwóch połączonych węgielnic, parterowa, przekryta wtórnie dachem płaskim, o ścianach wymurowanych z cegły. Wieloosiowe elewacje rozczłonkowane są lizenami pomiędzy którymi rozmieszczono otwory okienne.

Chlewnia wybudowana została na rzucie węgielnicy, bryłę skomponowano z dwóch elementów: starszej, prostopadłościennej, parterowej przekrytej wysokim dachem dwuspadowym oraz parterowej, prostopadłościennej przekrytej dachem płaskim. Ściany wymurowano z cegły, wieloosiowe elewacje rozczłonkowano lizenami pomiędzy którymi rozmieszczono otwory okienne.

Park położony jest na wsch. od ośrodka gospodarczego. Jego granice podkreślone są z trzech stron: wsch., pd. i pn. obrzeżowymi alejami grabowymi. W ogrodzie dominują gatunki rodzime. Zaniedbany i zarośnięty samosiewami park czeka na rewaloryzację.

Obiekt niedostępny.

Oprac. Barbara Potera, OT NID Rzeszów, 29-01-2019 r.