Ma duże wartości naukowe i historyczne jako zabytek architectury militaris oraz jako element tzw. linii wspierającej Twierdzy Przemyśl.

Historia

Bateria 1 „Krówniki” została zbudowana w 1887 r. podczas intensywnych prac związanych z przygotowaniem obwarowań Przemyśla do odparcia rosyjskiego gwałtownego uderzenia, którego obawiano się w związku z pogorszeniem sytuacji politycznej w tej części Europy. Bateria artylerii obrony dalekiej powstała na wsch. od miejscowości Krówniki z strategicznym mostem na rzece Wiar, przy fortecznej drodze dojazdowej do fortów VI obwodu pierścienia zewnętrznego. Wchodziła w skład tzw. „linii wspierającej” Twierdzy Przemyśl.

Zadaniem baterii było wspieranie fortów obwodu VI pierścienia zewnętrznego Twierdzy Przemyśl oraz bliska obrona mostu na Wiarze. W 1901 r. bateria była uzbrojona w 2 działa 8 cm M.75. Jej załogę stanowiło 16 artylerzystów. W 1909 r. na uzbrojeniu baterii znajdowały się 2 działa 9 cm M.75/96 Feldkanone  na lawetach polowych.

Podczas walk o Twierdzę Przemyśl w latach 1914-1915 bateria nie odegrała większej roli. Podczas kapitulacji twierdzy 22.03.1915 r. zostało zniszczone jej uzbrojenie. Po 2 wojnie światowej przekopano przejazd w prawym barku baterii. W ostatnich latach zrujnowany został schron pogotowia w lewym barku baterii, w 2017 r. zniwelowano fosę prawego barku, a w 2019 r rozkopano bramę wjazdową.

Opis

Bateria 1 „Krówniki” zlokalizowana jest we wsch. części wsi Krówniki, przy dawnej drodze fortecznej dojazdowej prowadzącej z Przemyśla do Jaksmanic. Bateria jest półstałym, ziemnym, jednowałowym dziełem obronnym założonym na planie spłaszczonego bastionu. Wjazd do baterii od strony zach., zlokalizowany w kleszczowym załamaniu wału szyjowego. Przed wjazdem ślady niewielkiego dwuramiennika osłaniającego bramę. Wał z poprzecznicami ze schronami pogotowia, po jednej w każdym czole i barku baterii. Schrony pogotowia w czołach jednokomorowe, w barkach jednokomorowe z przedsionkiem wejściowym. Schrony barków pełniły pierwotnie funkcję magazynów amunicyjnych, schrony w czołach ukrycia dla obsługi dział. Schron w poprzecznicy lewego barku. Bateria nie była zaopatrzona w koszary szyjowe lub schron centralny. Fosa sucha, w części szyjowej wąska, przez czołami i barkami o większej szerokości.

Powierzchnia baterii – ok. 1,0 ha, w granicach działki fortecznej - 1,4 ha.

Bateria ma konstrukcję ziemną, schrony pogotowia murowane z cegły i kamienia, ze sklepieniami z blachy falistej.

Zabytek jest dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Adam Sapeta, OT NID w Rzeszowie.