Umiejscowiony pośrodku rynku stanowi najważniejszy obiekt w zabudowie placu i dominantę przestrzenną zespołu zabudowy miasteczka oraz charakterystyczny, rozpoznawalny wyróżnik regionu.

Historia obiektu

Tradycja łączy powstanie ratusza z wiekiem XV, jednak pierwsza wzmianka pochodzi z 1618 r. a struktura murów i układ przestrzenny piwnic wskazują na koniec XVI lub początek XVII w. Był to dla miasta czas prosperity związany z przywilejem składu wina. Komory piwnicy ratusza służyły właśnie przechowywaniu towaru. W kolejnych wiekach ratusz był przebudowywany, nie oszczędzały go, zapewne, pożary, jakie miały miejsce w 1724, 1725 i 1738 r., które trawiły całe miasto. W latach 1764-1772, w czasach przebudowy miasta zainicjowanej przez Jana Wandalina Mniszcha, nadbudowano ratusz o piętro. W 3. ćwierci XIX w. miała miejsce gruntowna przebudowa ratusza, zapewne staraniem ówczesnych właścicieli miasta Męcińskich. Bryłę ratusza wzbogacono wówczas o 6-boczną wieżę dobudowaną w pd.-wsch. narożu oraz podcień w elewacji frontowej a całości nadano eklektyczny wystrój architektoniczny z elementami neogotyku.

Po 1945 r. usunięto zniszczenia wojenne, wykonano instalacje. Ratusz użytkowały wtedy różne instytucje, m.in. bank, administracja GS, dom kultury, galeria, koło wędkarskie, mieściła się tu także restauracja. W okresie powojennym budynek był kilkakrotnie remontowany. Obecnie budynek jest nieużytkowany, za wyjątkiem dwóch pomieszczeń, w których funkcjonuje lokal handlowy.

Opis obiektu

Budynek ratusza usytuowany jest pośrodku dukielskiego rynku. Wzniesiony na rzucie prostokąta, o trzytraktowym układzie wnętrz, z sienią przelotową w środkowym trakcie, jest obiektem częściowo, we wschodniej części, podpiwniczonym. W zwartej, dość przysadzistej, piętrowej bryle przekrytej dachem trzyspadowym z kalenicą na linii wsch.-zach. dominuje parawanowa, trzykondygnacyjna ściana fasady; akcent wertykalny stanowi smukła, trzykondygnacyjna wieża wkomponowana w pd.-wsch. narożnik budowli, zwieńczona niskim flankowaniem. Bryłę urozmaica podcień frontowy od zachodu, z zadaszeniem pulpitowym wspartym na czterech żeliwnych, smukłych kolumnach. Ściany budynku wymurowano z cegły, sklepienia z kamienia, połacie dachu pokryto blachą płaską.

Na elewacjach: krótszych – trójosiowych i dłuższych – pięcio- oraz sześcioosiowej, rozmieszczono otwory okienne i drzwiowe w dwóch rzędach, na piętrze ujęte w profilowane, uszate obramienia z kluczem. Elewacja frontowa zwieńczona schodkowo, ujęta jest w narożach sześciobocznymi wieżyczkami z blankami. Wieża osadzona na boniowanym, rustykowanym cokole, podzielona została na kondygnacje dwoma prostymi gzymsami, zwieńczona krenelażem z blankami ozdobionymi rozetkami. W ścianach tej kondygnacji rozmieszczono smukłe otwory okienne, dołem zamurowane. Powyżej ściany dekorowane są wysokimi płycinami zamkniętymi półkoliście, z wnękami o trójlistnym zakończeniu.

Wnętrza zachowały pierwotną dyspozycję, z drobnymi tylko modyfikacjami i wtórnymi ściankami działowymi. Uwagę zwracają sklepienia krzyżowe i kolebkowe nad parterem oraz dekoracja fasady i podcień frontowy, nadający całemu budynkowy nieco prowincjonalny charakter.

Dostępność obiektu. Dostępne jedynie pomieszczenia w parterze użytkowane jako lokale usługowe.

Autor noty: Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 10.01.2024 r.