XIX w.

Historia

Najwcześniejsza wzmianka o parafii pochodzi z roku 1445. Prawdopodobnie już wówczas we wsi istniał pierwszy kościół. Kolejny zbudowany został w XVI w, remontowany był przed 1618 r. oraz w ostatniej ćwierci XVII w. Obecny kościół został wzniesiony w 1774 r. staraniem kasztelana ciechanowskiego Władysława Grzegorzewskiego. Niektóre źródła podają, że mógł być przebudowany, a nie wybudowany od nowa i dlatego uważany jest za jeden z najstarszych kościołów na Mazowszu. Był wielokrotnie remontowany, m.in. w latach 1827, 1846, 1855, 1887, 1889. W 1905 r. część parafian, wraz z proboszczem ks. Janem Kaczyńskim, przyłączyła się do powstałej w Lutkówce parafii mariawickiej. Wówczas to dobudowano do niego murowaną zakrystię. Po roku, nowy administrator parafii, ks. Bronisław Szmidt, wyrokiem sądu odzyskał ją dla kościoła rzymsko-katolickiego. W 1919 r. dzięki proboszczowi Wacławowi Wolskiemu, w Lutkówce powstała szkoła, do której chodziły dzieci z okolicznych wiosek. Najpoważniejszy remont obiektu w XX w. miał miejsce w latach 1983-1989, kiedy to na dachu położono nową blachę ocynkowaną, wykonano nowy szalunek ścian oraz odnowiono wnętrza. W 1990 r. na podstawie decyzji papieża Jana Pawła II parafia została wyłączona z archidiecezji warszawskiej i włączona do nowo utworzonej diecezji łowickiej. Ostatnie remonty obiektu miały miejsce na przełomie XX i XXI w. i przeprowadzone zostały dzięki proboszczowi ks. Zbigniewowi Chmielewskiemu.

Opis

Kościół usytuowany jest na niewielkim wzniesieniu, po północnej stronie drogi biegnącej przez wieś, w nieznacznym od niej oddaleniu, na prostokątnej parceli ogrodzonej murowanym, otynkowanym murem ceglanym ograniczającym cmentarz przykościelny (z wejściami z trzech stron). Przy południowo-wschodnim wejściu, po lewej stronie, przy sośnie, usytuowana jest kamienna kropielnica z zatartą datą 1744. Na cmentarzu przykościelnym wyróżnia się krypta grobowa, z tablicą nagrobną Józefa Wiśniewskiego, oficera gwardii polsko-francuskiej, majora II Pułku Ułanów, zmarłego w 1864 r. Na południowy - zachód od świątyni usytuowana jest dzwonnica.

Kościół jest orientowany, wybudowany został z materiału drewnianego, w konstrukcji zrębowej, wzmocnionej lisicami, ze ścianami oszalowanymi pionowymi deskami, z oblistwowaniem. Zakrystia i kaplica dostawione od strony północnej i południowej do prezbiterium (pod nim krypty) wymurowane zostały z cegły, są otynkowane, oszalowane również pionowymi deskami, z oblistwowaniem. Dachy dwuspadowe (trzyspadowy nad prezbiterium), dwukalenicowe, konstrukcji krokwiowej, pokryte blachą, z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę usytuowaną w kalenicy nawy (w pobliżu prezbiterium). Bryła złożona jest z jednonawowego korpusu, z węższym i niższym, prosto zamkniętym prezbiterium dostawionym od strony wschodniej oraz dwoma aneksami po obu jego stronach (wszystkie elementy składowe zbudowane są na planie prostokąta).

Wewnątrz nawę i prezbiterium nakrywa strop płaski przedzielony belką tęczową (z barokowym krucyfiksem z poł. XVII w.). Chór muzyczny usytuowany jest od strony zachodniej, ponad wejściem głównym do kościoła, wsparty został na dwóch słupach, z odeskowaną balustradą o nieznacznie cofniętej części środkowej. Mieści się na nim prospekt organowy z 2 poł. XVIII w. W wyposażeniu wnętrza wyróżniają się: ołtarz główny neobarokowy z 1857 r., dwa ołtarze boczne barokowe z 1 poł. XVIII w. oraz konfesjonał z XVIII w.

Dzwonnica z 1 poł. XVIII w. wykonana została również z materiału drewnianego, w konstrukcji słupowej, oszalowanej pionowymi deskami z oblistwowaniem, z otwartymi otworami dzwonowymi (po 2 z każdej strony). Nakryta jest namiotowym dachem pokrytym blachą z centralnie umieszczoną wieńczącą sterczyną.

Poza murem kościoła usytuowana jest dopełniająca zespół kościelny plebania wybudowana w 1924 r. (odremontowana w 1997 r.).

Obiekt dostępny podczas mszy oraz po uprzednim umówieniu się z proboszczem parafii w Lutkówce.

Oprac. Jerzy Szałygin, OT NID w Warszawie, 23-11-2017 r.