Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

dwór - Zabytek.pl

Adres
Jasionna, 25

Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. sieradzki, gm. Błaszki - obszar wiejski

Obiekt jest przykładem XVIII-wiecznego budownictwa dworskiego.Reprezentuje typ czteroalkierzowy, w którym alkierze stanowią przedłużenie dłuższej elewacji. 

Historia

W literaturze funkcjonują dwie daty budowy dworu w Jasionnej. Jedna z nich to 1 ćw. XVIII w., a przed r. 1729, kiedy to właścicielem dóbr był Maciej Załuskowski. Częściej jednak występuje data 1752 r., kiedy to miał być wzniesiony na zlecenie Pawła Załuskowskiego. Do dziś zachował się kamień z inskrypcją „Dom 1752 zbudował P. Załuskowski z Kaliszowic, w 1852 restaurował Erazm”. Obecnie jest on wmurowany w zachodnią elewację budynku, wcześniej znajdował się w parku.

Budynek wzniesiono z drewna modrzewiowego, alkierze na planie kwadratów były wysunięte z boków krótszych elewacji. Był parterowy, posiadał mieszkalne poddasze. Został przebudowany w 1852 r., kiedy uzyskał formę w większości murowaną. Przestrzeń między alkierzami zabudowano, dobudowano kolumnowy ganek od południa a od północy prostokątną murowaną dobudówkę. Mieściło się w nim 18 pokoi. W jednym z alkierzy znajdowała się kaplica rodzinna, w drugim biblioteka i archiwum rodzinne, pozostałe pełniły funkcje oranżerii. 

W r. 1917 zespół dworski został sprzedany Gutowskim herbu Ciołek. 

Po II wojnie światowej przeszedł na rzecz Skarbu Państwa, stał się siedzibą szkoły podstawowej. 

Obiekt był kilkakrotnie poddawany remontom w l. 60 i 70 XX w.

Opis

Zespół dworski położony jest we wschodniej części wsi Jasionna, w pobliżu trasy Wieluń-Złoczew. Dwór zbudowano na niewielkim wzniesieniu, otoczony jest zabytkowym parkiem o powierzchni ok. 4 ha. Frontem skierowany jest na południe. Aleja dojazdowa do dworku prowadzi z zachodu. Na terenie parku zachowały się liczne okazy starodrzewia.

Obiekt został wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, jest piętrowy. Od północy przylega do niego prostopadle skrzydło wzniesione również na planie prostokąta. W krótszych bokach budynku przestrzeń między alkierzami umiejscowionymi w narożnikach budynku jest obecnie zabudowana (dobudówki otrzymały formę zamkniętych wielobocznie ryzalitów), przez co ich bryła nie jest wyodrębniona. Ściany piętra są cofnięte w stosunku do ścian parteru. Budynek przekryto dachem czterospadowym, alkierze wieńczą cebulaste hełmy. Skrzydło dostawione do bryły głównej od północy jest piętrowe, nakryte płaskim dwuspadowym dachem.

Budynek w obecnej formie jest murowany, obustronnie otynkowany - drewniana pozostała partia mieszkalnego poddasza. Dachy pokrywa blacha, kopuły alkierzy gont w formie łusek. 

Elewacje posadowione są na niewielkim cokole. Partię parteru oddziela od poddasza wydatny gzyms kostkowy. Podobne rozwiązanie zastosowano pod otworami okiennymi parteru. 

Rolę fasady pełni elewacja południowa. W jej centralnej części znajduje się ganek, który na parze kolumn i parze filarów podtrzymuje balkon. Po jego obu stronach znajdują się po dwa prostokątne otwory okienne, mieszczące wielokwaterową drewnianą stolarkę okienną. Elewację flankują dwa alkierze, których ściany wyodrębniono przy pomocy dwóch pilastrów. Alkierze wieńczą cebulaste hełmy kryte gontem.

Partia poddasza jest cofnięta w stosunku do parteru, jest dziewięcioosiowa, środkową oś stanowią drzwi na taras. Pozostałe to czworokątne otwory okienne. Całość wieńczy wysoki czterospadowy dach kryty blachą. 

W elewacji wschodniej najbardziej wysuniętym elementem jest pięcioboczny ryzalit wypełniający przestrzeń między alkierzami. Jest on jednokondygnacyjny. Do elewacji północnej, rozwiązanej podobnie jak południowa przylega niesymetrycznie prostopadle piętrowe skrzydło o nieregularnym rozłożeniu otworów okiennych. Jego ściany są pozbawione elementów dekoracyjnych. W ścianę elewacji zachodniej wmurowano kamień z inskrypcją dotyczącą powstania i remontu dworu. Jest ona umieszczona w ścianie jednego z alkierzy. Podobnie jak w przypadku elewacji wschodniej, przestrzeń między alkierzami wypełnia ryzalit, w tym wypadku trójboczny.

Wnętrze ma układ dwutraktowy, amfiladowy z głównym wejściem na osi.

Park i dwór z zewnątrz można oglądać cały rok, wnętrza budynku możliwe do obejrzenia po uzgodnieniu z dyrekcją szkoły.

Oprac: Anna Michalska, NID OT w Łodzi, 12-02-2018 r. 

Rodzaj: dwór

Styl architektoniczny: klasycystyczny

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.131897, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.166035