grobowiec rodziny Kraszewskich - Zabytek.pl
Adres
Romanów, 25
Lokalizacja
woj. lubelskie, pow. bialski, gm. Sosnówka
XIX w. na terenie zespołu dworskiego należącego do Anny i Błażeja Malskich, dziadków pisarza Józefa Ignacego Kraszewskiego. Autorstwo kaplicy przypisywane jest architektowi Jakubowi Kubickiemu.
Historia
Kaplica dworska pw. św. Anny, zwana grobowcem rodziny Kraszewskich, została wzniesiona ok. 1806 r., współcześnie za budową nowego dworu przez Annę i Błażeja Malskich, dziadków pisarza Józefa Ignacego Kraszewskiego. Kaplicę fundowała Konstancja z Morochowskich Nowomiejska, matka Anny Malskiej. W pierwotnym założeniu miała to być kaplica grobowa, jednak członkowie rodu Kraszewskich i rodzin z nimi spowinowaconych byli chowani na cmentarzu (tzw. starym) w Wisznicach, a na elewacji kaplicy umieszczano jedyne tablice epitafijne.
Kaplica okresowo pełniła funkcje rzym.-kat. kaplicy publicznej.
Projekt kaplicy przypisywany jest architektowi królewskiemu Jakubowi Kubickiemu. Kaplica gruntownie remontowana w l. 90. XX w., w 1996 r. wybudowano mostek nad fosą pomiędzy parkiem a kaplicą.
Opis
Zespół dworski położony po wsch. stronie skrzyżowania dróg lokalnych, skąd, przez bramę i mostek, prowadzi wjazd na teren zespołu.
Kaplica usytuowana po pn. stronie parku, za fosą (kanałem), nad którą przerzucony mostek, prowadzi do niej krótka alejka. Klasycystyczna. Elewacją frontową zwrócona na pn. Wzniesiona na planie koła, z niższymi ryzalitami na osi, z których pd. o funkcji prezbiterium zamknięty jest absydą, a w pn. znajduje się wejście. Kaplica murowana z cegły, obustronnie otynkowana, nakryta dachem w formie spłaszczonej kopuły pokrytej blachą (pierwotnie gontem). Wnętrze nakryte pozornym spłaszczonym sklepieniem kopulastym. Absyda wydzielona parą jońskich kolumn dźwigających segmentowy przyczółek. Elewacje kaplicy pokryte poziomym boniowaniem, zwieńczone silnie wysuniętym, profilowanym gzymsem; dołem wyodrębniony gładki cokół. Na osi elewacji frontowej wejście główne dostępne po kilku stopniach, poprzedzone dwukolumnowym portykiem jońskim. Kolumny, ustawione na cokołach, dźwigają belkowanie i trójkątny, ogzymsowany fronton zwieńczony schodkową attyką; szczyt zakończonym współczesnym metalowym krzyżem (w miejscu poprzedniego murowanego). Otwór wejściowy prostokątny, ujęty płaskim obramieniem i zwieńczony wydatnym gzymsem, nad którym półkoliste okno. W absydzie wysoki, zamknięty półkoliście otwór okienny; w elewacjach bocznych okna okrągłe (okulusy).W cokół kaplicy wmurowane liczne epitafia rodzinne.
Zabytek dostępny wewnątrz po uzgodnieniu.
Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, PT NID w Lublinie, 08-10-2020 r.
Rodzaj: architektura sakralna
Styl architektoniczny: klasycystyczny
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_06_BL.2927