Elewacje świątyni pokrywa bogata dekoracja sgraffitowa. Wewnątrz zespół renesansowych i manierystycznych epitafiów i płyt nagrobnych.

Historia

Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii w Gałowie pochodzi z 1353, konsekracji świątyni z 1358 roku. Obecny kościół wzniesiono ok. 1500 r., a następnie przebudowano w okresie renesansu w l. 1599-1609, z fundacji Hansa von Seidlitz. Dokument odnaleziony w hełmie wieży, opatrzony datą 1609 wymieniał fundatora rozbudowy wraz z budowniczymi Anthoniusem Waltherem z Bierutowa (wieża) i Alexandrem Brunnerem z Wrocławia (hełm). Przed 1594 r. Hans von Seidlitz ufundował też dzwon, odlany przez wrocławskiego ludwisarza Stephana Goetza, a w 1609 r. ambonę. W l. 1666/1667 świątynię opisano jako wzniesioną z kamienia, pobieloną budowlę z wieżą i kryptą, którą ozdabiały liczne epitafia. W 1721 r. została odnowiona z inicjatywy Sigismunda Ferdinanda barona von Seidlitz; hełm wieży ufundował Georg Thomas von Puschwitz. Kościół częściowo zniszczony w trakcie pożaru w 1905 r., restaurowano w roku 1909. W 1923 r. poddano konserwacji sgraffita, które następnie odnowiono w 1978 r. Kolejne remonty budowli prowadzono w l. 1930-1931, 1969, 2001-2004 i 2014. Obecnie kościół filialny parafii pw. św. Józefa Oblubieńca NMP w Lutyni.

Opis

Kościół usytuowany w centrum wsi, otoczony cmentarzem, który ogradza kamienny mur z bramą i furtami o manierystycznych szczytach. W obrębie cmentarza wznosi się neogotycka kaplica rodziny Roeder z 2 poł. XIX w., a przy murze cmentarnym późnobarokowy pomnik św. Jana Nepomucena z ok. poł. XVIII w. Świątynia gotycko-renesansowa, orientowana, murowana z kamienia i cegły o wątku wozówkowo-główkowym, oszkarpowana, pokryta dekoracją sgraffitową z fryzem podokapowym oraz motywami trzech rodzajów plecionki i boni diamentowych (ok. 1609, 1923 r.). Jednonawowa, z wyodrębnionym, węższym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium oraz czworoboczną wieżą od zachodu, przechodzącą w ostatniej kondygnacji w oktogon zwieńczony rozbudowanym hełmem z latarnią. Dach ponad głównym korpusem budowli dwuspadowy, nad prezbiterium wielospadowy. Przy prezbiterium od pn. usytuowana jest zakrystia z lożą kolatorską powyżej, kryta dachem pulpitowym; przy nawie od pd. prostokątna kaplica (dawniej kruchta) nakryta dwuspadowym dachem z manierystycznym szczytem. Otwory okienne doświetlające prezbiterium i nawę ostrołukowe; w wieży zamknięte półkoliście. Przy pd. elewacji wieży niewielka wieżyczka mieszcząca klatkę schodową prowadzącą na emporę. Prezbiterium wydzielone ostrołukowym łukiem tęczowym, przekryte sklepieniem sieciowym ze wspornikami zdobionymi motywami winnej latorośli. W nawie strop, w kruchcie i kaplicy pd. sklepienia krzyżowe; zwornik sklepienia kaplicy opracowany w kształcie ludzkiej główki. W zakrystii i loży kolatorskiej koleby. Do zakrystii i kaplicy prowadzą ostrołuczne portale z piaskowca (ok. 1500 r.); w portalu do zakrystii gotyckie drzwi z okuciami (ok. 1500 r.). Na pd. ścianie nawy umieszczona została kamienna tablica fundacyjna z rolwerkowym kartuszem opatrzonym herbem von Seidlitz, inskrypcją i datą 1599. Na elewacji wieży ponad portalem wejściowym widnieje druga tablica fundacyjna w obramieniu z ornamentu zawijanego, z zatartą inskrypcją, datą 1609 oraz herbami von Seidlitz i von Zetritz. Wyposażenie kościoła: ołtarz późnobarokowy z 1 ćw. XVIII w.; ambona późnorenesansowa z 1609 r. (fundacja Hansa von Seidlitz); zespół renesansowych i manierystycznych epitafiów i płyt nagrobnych m.in. członków rodu von Seidlitz.

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 30.03.2016 r.