Historia

Pierwsze wzmianki o istnieniu parafii w Kątach Wrocławskich pochodzą z 1302 i 1345 roku. Obecny kościół wzniesiono w dwóch etapach na miejscu pierwotnego: prezbiterium ok. 1400, korpus nawowy ok. 1500 roku. W 1520 r. wybudowano zakrystię i kruchtę, a w l. 1733-1734 kryptę pod prezbiterium. Po pożarze miasta w 1624 r. wystawiono nowy dach nad nawami oraz hełm wieży, naprawiany ponownie w 1653 i 1774 r. W 1792 r. założono nową więźbę i gontowy dach nad prezbiterium. W 1784 r. wzmocniono przypory. W l. 1825-1827 przeprowadzono gruntowny remont świątyni, w wyniku którego zamurowano wsch. okno prezbiterium oraz dwa okna we wschodnim przęśle korpusu nawowego, nadbudowano zakrystię, wykonano nowy szczyt wsch., więźbę i ceramiczne pokrycie dachu nawy oraz naprawiono wieżę (pracami kierował arch. Julius Schultze). W roku 1853 wieżę w całości otynkowano i założono w jej górnej części neogotycką galeryjkę, którą w l. 1909-1910 zastąpiono balustradą z nadwieszonymi narożnymi wieżyczkami. W 1886 r. dobudowano do nawy od pn. kaplicę chrztów. W okresie powojennym w 1954 r. odnowiono wnętrze kościoła i usunięto neogotycką polichromię ścian, w 1964 r. założono nowe tynki zewnętrzne, w 1970 r. wymieniono pokrycie dachów, a w roku 1975 miedziane pokrycie hełmu wieży. W latach 2015-2015 renowacja elewacji świątyni, obejmujące wymianę tynków w kolorystyce wzorowanej na pierwotnej i naprawę hełmu wieży.

Opis

Kościół usytuowany w obrębie granic lokacyjnych miasta, otoczony od pn. i częściowo od zach. murem będącym pozostałością murów obronnych. Późnogotycki, orientowany, murowany z kamienia łamanego z dodatkiem cegły, tynkowany, oszkarpowany. Świątynia trójnawowa, trójprzęsłowa, halowa, z wyodrębnionym, niższym, dwuprzęsłowym prezbiterium zamkniętym trójbocznie oraz z czworoboczną wieżą od zachodu, przechodzącą w oktogon nakryty hełmem z cebulastą latarnią. Czworoboczna partia wieży zwieńczona balustradą przypominającą machikuły, z nadwieszonymi narożnymi wieżyczkami. Przy wieży od pd. trójboczna przybudówka klatki schodowej; przy nawie od pd. kruchta, od pn. ceglana, neogotycka kaplica chrztów. Korpus nawowy kościoła kryty ceramicznym dachem dwuspadowym; prezbiterium wielospadowym, z północną połacią przedłużoną nad zakrystią. Dachy kruchty i kaplicy chrzcielnej odpowiednio trój- i dwuspadowe. Otwory okienne doświetlające prezbiterium i nawę ostrołukowe; portale z piaskowca: dwuramienny prowadzący do kruchty pd.; ostrołukowy między kruchtą, a nawą pd. Sklepienia nawy wsparte na czterech kamiennych filarach. W prezbiterium i nawach bocznych sklepienia krzyżowo-żebrowe; w nawie głównej sieciowe, o dwu parach równoległych żeber diagonalnych. W kruchcie pd. zwornik z orłem piastowskim. W zakrystii i przyziemiu wieży koleby, w kruchcie pd. sklepienie krzyżowe, w kaplicy pn. pozorne sklepienie krzyżowo-żebrowe. Arkada tęczy ostrołukowa; w pn. ścianie prezbiterium późnogotyckie sakramentarium z ok. 1500 r. Wyposażenie kościoła: ołtarz gł. neogotycki z l. 1878-1879 (rzeźbiarz C. Buhl), ołtarze boczne późnobarokowe i neogotyckie; ambona neogotycka z 1833 r., z wykorzystaniem rzeźb późnobarokowych z ok. 1735 r. (snycerz A. Grosser), prospekt organowy neogotycki z 1881 r. (K. Buhl), chrzcielnica z 1838 roku.

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 15.03.2016 r.