Historia

Istnienie kościoła wzmiankowano po raz pierwszy w 1305 r., parafii w 1329 roku. Kościół użytkowany w czasach reformacji przez protestantów, rekatolicyzowano w 1654 r. jako filialny parafii w Chmielowie. W 1667 r. opisano go jako otoczoną murem, krytą gontem, szachulcową budowlę, z drewnianą wieżą, na której znajdowały się dwa dzwony. We wnętrzu nakrytym stropem umieszczony był ołtarz z obrazem św. Anny.

Obecnie istniejący, neogotycki kościół w Ramułtowicach, zastąpił wcześniejszą, szachulcową świątynię, rozebraną w 1875 roku. Wzniesiono go w l. 1870-1874, wg projektu znanego, wrocławskiego architekta Carla Johanna Lüdecke, opracowanego w l. 1869-1871. Koszty budowy w dużej mierze poniósł hrabia Lazarus Henckel von Donnersmarck wraz z żoną Marią von Henckel z domu hrabiną von Schweinitz und Krain, baronową von Kauder. Budowa kościoła nie obyła się bez trudności, bowiem 27 marca 1873 r. runęło sklepienie i prace zostały wstrzymane. Wznowiono je 8 lipca 1873 r., a 8 grudnia 1874 r. światynię uroczyście poświęcono. Ze starego kościoła przeniesiono dzwon, a na cmentarzu przykościelnym ustawiono dwie kamienne chrzcielnice z końca XV wieku.

Obecną światynię remontowano w 1902 (naprawa wieży i dachu) i 1925 r. (naprawa dachu) oraz w l. 2001/2002 (wieża). W latach 1937-1938 przeprowadzono gruntowną renowację wnętrza kościoła, wykonaną wg projektu malarza Otto Riedela.

Opis

Kościół usytuowany na północnym brzegu Karczyckiego Potoku, przy drodze łączącej dwie historycznie odrębne wsie Ramułtowice i Ilnicę, połączone w jedną osadę w 1928 roku. Świątynia otoczona cmentarzem założonym ok. 1873 r., powiększonym po 1993 r., ogrodzonym pierwotnie od wschodu i północy żeliwnym ogrodzeniem na murowanej podmurówce, ze słupkami i bramą filarową.

Kościół orientowany, ceglany, z częściowo tynkowanym detalem architektonicznym. Oskarpowany, jednonawowy, trójprzęsłowy, z niższym, dwuprzęsłowym prezbiterium zamkniętym pięciobocznie. Przy prezbiterium od południa IV-kondygnacyjna wieża na planie prostokąta, w której przyziemiu zakrystia. Od wschodu do wieży przylega okrągła klatka schodowa. Przy prezbiterium od północy kaplica na planie prostokąta z dachem pulpitowym. Nawa poprzedzona od zach. kruchtą z dachem dwuspadowym. Gzymsy wieńczące szczyty fasady, kruchty i wieży profilowane, piaskowcowe. Ponad nawą i prezbiterium ceramiczne dachy dwu- i wielospadowy. Hełm wieży glorietowy, prześwitowy, oktogonalny, ostrosłupowy, zwieńczony iglicą ze spłaszczoną kulą i krzyżem; pierwotnie kryty łupkiem, zastąpionym po 1945 r. blachą. Nawa i prezbiterium przekryte sklepieniami krzyżowo-żebrowymi; na zwornikach i służkach m.in. dekoracja z liści i owoców winnego grona, stylizowanych liści dębu i żołędzi. W kruchcie portal z profilowaną archiwoltą wspartą na dwóch piaskowcowych, liściastych wspornikach.

Najważniejsze elementy wyposażenia kościoła neogotyckie, zostały zaprojektowane przez C.J. Lüdecke w 1871 r. i wykonane w 1874 roku. Ufundował je zapewne hrabia Lazarus Henckel von Donnersmarck i jego żona Maria von Henckel. Są to: ołtarz główny z obrazem „św. Anna uczącą Marię”; ołtarz boczny pd. z obrazem „Chrystus z sercem gorejącym i kielichem eucharystycznym”; ołtarz boczny pn. z obrazem „Matka Boska z sercem gorejącym i Dzieciątkiem”, ambona, empora i prospekt organowy; obrazy ołtarzowe sygnowane przez Ferdinanda Wintera. W oknach neogotyckie witraże z l. 1872-1874, wykonane przez wrocławską firmę Adolpha Seilera.

Na cmentarzu przykościelnym ustawione dwie kamienne gotyckie chrzcielnice z końca XV wieku. Zachowany także grobowiec Marii von Henckel, wydzielony prostymi opaskami granitowymi, z granitowym krzyżem, na którym umieszczone reliefowe popiersie Chrystusa z brązu.

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 25.10.2017 r.