Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

ruiny zamku - Zabytek.pl

Adres
Międzygórz

Lokalizacja
woj. świętokrzyskie, pow. opatowski, gm. Lipnik

Ruiny renesansowego zamku w Międzygórzu należą do nielicznych na terenie Sandomierszczyzny przykładów zachowanego (choć fragmentarycznie) założenia obronnego.

Obiekt zbudowany w 2. poł. XIV-wieku zapewne przez Kazimierza Wielkiego, przebudowany w 2 poł. XVI w. przez rodzinę Niedrzwickich, ma przede wszystkim duże wartości historyczne. Dodatkowym jego atutem jest malownicze położenie i walory krajobrazowe.

Historia

Zamek w Międzygórzu powstał najprawdopodobniej jako średniowieczny, murowany zamek królewski, stanowiący element budowanego przez Kazimierza Wielkiego systemu obronnego (w tym wypadku jego funkcją było zapewne zabezpieczenie wewnętrznych szlaków handlowych).  Pierwsza wzmianka o nim mówi jednak dopiero o przekazaniu zamku w 1370 r. przez będącego tuż przed śmiercią króla kanclerzowi Janowi Zaklice herbu Topór – postaci wybitnej i znaczącej, co potwierdzają liczne źródła z tamtego czasu. W rękach jego rodu jako ośrodek posiadłości ziemskiej pozostał on przez kolejne 100 lat. W 1508 r. zamek należał do Mikołaja Kijańskiego herbu Strzemię. Co najmniej od 1578 r. właścicielami budowli był ród Niedrzwickich, który w drugiej połowie XVI w. przebudował lub raczej wybudował nowy zamek, dzięki czemu zyskał on formę zachowaną obecnie w ruinie. Być może był on też przebudowywany w XVII w. Dalsze losy zamku są niejasne. W XVII w. jako właścicielka wymieniana jest Anna Sapieha z Lubomirskich. W XVIII w. obiekt należał do starosty czyżyckiego W. Potockiego, a następnie cześnika malborskiego Wojciecha Jawornickiego herbu Gozdawa. Jaworniccy byli właścicielami tych ziem do 1845, kiedy to kupił je Franciszek Dutreppi. W 1892 r. dobra, na terenie których leżał zamek, zostały podzielone. Należały one wtedy do Mieczysława Cichowskiego, którego spadkobiercy byli właścicielami folwarku Międzygórz do 1944 r., kiedy to zostały one przejęte na rzecz skarbu państwa.

Opis

Ruiny położone są malowniczo na wyniosłym cyplu płaskowzgórza o stromych stokach, u podnóża którego płynie niewielki dopływ Opatówki. Obecnie obszar ten porośnięty jest lasem, który sprawia, że w okresie bujnej wegetacji roślinności ruiny są mniej widoczne.

Brak badań archeologicznych powoduje, że niewiele można powiedzieć o rozplanowaniu i przekształceniach obiektu w okresie średniowiecza. Można przypuszczać, że przekazanie w ręce prywatne w 1370 r. wymusiło pewne zmiany lub przebudowy w dotychczas czysto militarnym obiekcie, które pozwoliłyby na nadanie mu nowej - mieszkalnej - funkcji. Wyrazem i efektem nowych potrzeb właścicieli obiektu, w których względy obronne powoli ustępują przed wymogami rezydencji, był zamek renesansowy, którego relikty zachowały się do dzisiaj. Wzniesiono go z kamienia łamanego i cegły na planie prostokąta zapewne z trzema jednotraktowymi skrzydłami mieszkalnymi, zamykającymi wewnętrzny dziedziniec. Zajmował on pierwotnie obszar o pow. ok. 1100 m2. Obecnie obiekt jest zachowany w formie ruiny. Najlepiej zachowała się ściana główna skrzydła północno-wschodniego z narożnikiem północnym wyłożonym ciosem. Zewnętrzny mur tego skrzydła zachował się do wysokości jednej lub dwóch kondygnacji. Widoczne są tu cięgle otwory strzelnicze, otwory okienne we wnękach oraz miejscami fragmenty gzymsu wieńczącego. Pozostałe mury zachowane są fragmentarycznie i nierównomiernie. Dość dobrze czytelny jest ryzalit w skrzydle północno-zachodnim i narożna szkarpa zachodnia. Na terenie zamku znajdują się też sklepione piwnice, które są jednak niedostępne.

Model 3D

Dostępność: Zabytek dostępny.

Oprac. Nina Glińska, NID OT Kielce

Data opracowania: 10-11-2022

Zdjęcie 360°
360°
360°
360°
360°

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Grzegorz Pruś.

Rodzaj: zamek

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  kamienne

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_26_BK.67508, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_26_BK.5723