Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

park pałacowy - Zabytek.pl

park pałacowy


park 2. poł. XVIII w. Długomiłowice

Adres
Długomiłowice

Lokalizacja
woj. opolskie, pow. kędzierzyńsko-kozielski, gm. Reńska Wieś

Przykład kształtowania i rozwoju przestrzeni parkowej w okresie XVIII – XX w., z uwzględnieniem uwarunkowań przyrodniczych.

Historia obiektu

Długomiłowice w źródłach pojawiają się już w 1217 r. jako Dlugomilouici, jednak dzisiejsza wieś powstała w wyniku połączenia dwóch miejscowości Długomiłowic d. (Langlieben) i Krzanowic (d. Krzanowitz) w 1908 r. Historyczny podział utrwala koryto potoku Olcha, po którego północnej stronie położone były Długomiłowice, a po południowej Krzanowice z kościołem i szkołą.

Folwark, w skład którego wchodził zachowany park dworski położony był na terenie historycznych Krzanowic. W historycznych publikacjach pojawia się jest informacja o zniszczeniach budynku dworu na skutek przejścia orkanu w 1777 r. oraz o przeprowadzonym remoncie pod koniec XIX w. (ok. 1890 r.). Nie są znane szczegóły związane z powstaniem założenia parkowego. Na podstawie analizy zachowanych elementów kompozycji i wyposażenia datowany jest na II poł XVIII w. i XIX w. Archiwalne mapy z pocz. XX w. dostarczają informacji  o prawdopodobnej kompozycji i wyraźnym zróżnicowaniu na dwie części: regularny ogród późnobarokowy oraz park angielski.

Pod koniec lat 30 XX w. tereny majątku w Długomiłowicach (Langeliebe) zostały rozparcelowane i sprzedane, a ostatnia właścicielka Margherita von Seherr – Thoss przeniosła się do majątku Chrósty. Dwór położony na wzniesieniu istniał do 1945 r. Po wojnie został zdewastowany i rozebrany. Obecnie w jego lokalizacji znajduje się późniejszy budynek mieszkalny. Z dawnych zabudowań dziedzińca zachowana jest oficyna pałacowa datowana na pocz. XIX w.

Opis obiektu

Ogród i park założono po jego północnej stronie,  na stoku i w dolinie potoku Olcha. Na osi dworu powstał ogród regularny w formie późnobarokowej, a teren położony na wschód od niego przekształcono w park angielski.

Oba podkreślały reprezentacyjny charakter siedziby. Wygląd i rozplanowanie założenia ogrodowo – parkowego w Długomiłowicach możemy odczytywać jedynie z informacji zachowanych w terenie i nielicznych archiwalnych map. Ogrody wytyczono w oparciu o naturalne walory terenu: wzniesienie i jego stok oraz dolinę i koryto potoku Olcha. Kulminacyjnym elementem był, położony na wniesieniu pałac.

Na tarasie górnym i u podnóża skarpy, zaznaczono partery obwiedzione  geometrycznym układem komunikacyjnym w formie ścieżki, która odgałęzieniem łączyła się z podjazdem przy południowej elewacji dworu. Z górnego tarasu na dolny prowadziły schody (których relikty zachowały się jeszcze wśród dzikiej roślinności). Pod skarpą, na odnodze potoku lub kanale, utworzone zostały dwa podłużne stawy przedzielone na osi murowanym mostkiem, które zamykały pierwszą część ogrodu.

Po za linią układu wodnego, kompozycja ogrodu miała układ regularny. Na mapach zaznaczono geometryczny podział na podłużne kwatery z dwoma budynkami na głównej osi. Taka ułożenie rabat może wskazywać na funkcje użytkowe. Północną granicę ogrodu od północy wyznaczało jedno z ramion rozwidlającego się przed Długomiłowicami potoku Olchy. Boczne krawędzie wytyczono podwójnymi szpalerami grabowymi, których relikty zachowane są do dzisiaj.

W kolejnym etapem (na przełomie XIX/XX w.) było urządzenie (na wschód od ogrodu regularnego) ogrodu angielskiego nazywanego również romantycznym. Do stworzenia jego kompozycji również wykorzystano naturalnie występujące walory: zadrzewienia, łąki i dostęp do wody. Główny element kompozycji tworzyła rozległa polana ze swobodnie ukształtowanymi grupami drzew i krzewów oraz aleja obiegająca łukiem i łącząca dwór z terenami po przeciwnej stronie potoku Olcha i drogą do Naczysławek (Nimsdorf). Na reprezentacyjny charakter tego duktu wskazuje most z żelazną kutą balustradą i latarniami. W północno - wschodniej części parku, znajdował się sad a w południowo - wschodnim narożniku niewielki zbiornik wodny.

W I poł XX w. na terenie sadu wybudowano budynek szkoły, który pod koniec XX w. rozbudowano o dwa skrzydła i kompleks boisk szkolnych. W II połowie XX w. na polanie parkowej urządzono boisko sportowe a w jej południowej części urządzono plac zabaw. Budynek pałacowy został rozebrany, a na jego miejscu  wybudowano nowy budynek mieszkalny. Obszar ogrodów późnobarokowych jest podzielony. Dawna część przypałacowa jest zdegradowana, porośnięta samosiewem, część za linią stawów użytkowana jest jako pole uprawne.

Skala charakter inwestycji wpłynęły niekorzystnie na kompozycję zabytkowego parku. Przekształcenia bez poszanowania wartości zabytkowych (podziałów i formy przestrzennej)  zatarły częściowo historyczny układ. Jednak główne jednostki przestrzenne tj. obszar ogrodu późnobarokowego z linią stawów i szpalerami, polana parku angielskiego są zachowane i stanowią doskonały pretekst do „odczytania” tego historycznego obiektu.

Dostępność: obiekt ogólnodostępny

Autor: Agnieszka Sałyga-Rzońca, NID OT w Opolu, 11.2023 r.

Rodzaj: park

Styl architektoniczny: barokowy

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_16_ZZ.5594, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_16_ZZ.5962