Kościoły tego typu pojawiły się w okresie przełomu baroku i klasycyzmu i z małymi zmianami przekształciły się w budowle o cechach klasycystycznych. W ich wystroju zewnętrznym do baroku nawiązywały zwłaszcza kształty baniastych hełmów i załamujące się gzymsy. Model ten nazwano „józefińskim”, ponieważ został wprowadzony w czasach panowania cesarza Józefa II. Choć cesarz zmarł w 1790 r., kościoły takie budowano nadal w okresie rządów jego następców, Leopolda I, Franciszka I, Ferdynanda I i Franciszka Józefa. Bardzo często powstawały z funduszy państwowych i według projektów powiatowych architektów. 

Historia

Pierwsza znana wzmianka o Bulowicach pochodzi z 1377 r. W dokumentach z około połowy XV w, jest mowa o Bulowskich jako właścicielach wsi, którzy posiadali miejscowość przynajmniej do 1551 r. W 1552 r. dziedzicem Bulowic został Dembieński. W 1543 r. właścicielem części miejscowości był Wincenty Nicz, a grunty sołeckie posiadał Aleksy Brandys z Graboszyc. W XIX w. majątek bulowicki należał do baronów Larischów. W 1882 r. baron Edmund Larisch na zachodnim krańcu wsi wybudował pałac w stylu gotyku angielskiego. W 2. połowie XV w. istniał w Bulowicach kościół, który był świątynią filialną parafii w Kętach. Miejscową parafię utworzono w końcu XVI lub na początku XVII w. Pierwszy, drewniany kościół stał w innym miejscu niż obecny, tj. przy tzw. „starej drodze śląskiej”, po północnej stronie rzeczki  Bulówki. Spłonął w 1540 r. Drugi, także drewniany, wybudowany został przed przed 1598 r. Spalił się w 1814 r. W 1817 r.  wybudowano murowaną, istniejącą do dzisiaj świątynię. Konsekrował ją w 1822 r. biskup tarnowski Grzegorz  Ziegler.  W 1916 r. w kościele wybuchł pożar, w czasie którego spłonęła część wyposażenia  z około poł. XIX w. W okresie swojego istnienia kościół był wielokrotnie odnawiany. Najważniejsze prace prowadzono w latach 2007-2011 z inicjatywy ks. proboszcza Józefa Pilcha i przy wsparciu finansowym parafian. Świątynia została wtedy  rozbudowana o dwie nawy boczne, dwie zakrystie i zaplecze magazynowe, według projektu inżyniera Michała Kuczmińskiego z Katowic . W tym czasie odnowiono także  ołtarze i  dekorację malarską kościoła. 

Opis

Kościół par. pw. św. Wojciecha zlokalizowany jest w centrum wsi, przy drodze z Andrychowa do Kent, w pobliżu przystanku autobusowego „Bulowice Centrum”.  Przy współczesnym ogrodzeniu rosną drzewa liściaste, pochodzące z nasadzeń z 2. poł. XX w. W pobliżu kościoła stoi klasycystyczny budynek dawnej plebanii zbudowany w 1845 r. Fasadą świątynia zwrócona jest na północ. Kościół murowany z cegły, potynkowany, pierwotnie jednonawowy, po rozbudowie trójnawowy, z prostokątną wieżą od północy.  Nawę i prezbiterium nakrywa jednokalenicowy dach z blachy ocynkowanej. Na kalenicy dachu nad nawą znajduje się wieżyczka na sygnaturkę kształtu barokowego z ażurową  latarnią, skonstruowaną w 1835 r. przez Michała i Stanisława Hernasów z Pewelki. Baniasty hełm wieży pochodzi z 1859 r. Prostokątna nawa główna ma trzy przęsła. Jednoprzęsłowe prezbiterium zamknięte jest spłaszczoną apsydą. Nawę i prezbiterium nakrywają sklepienia żagielkowe na gurtach. Fasada jednoosiowa. Na osi umieszczony jest otwór wejściowy do kruchty pod wieżą ujęty uszatym portalem. W kondygnacji dzwonowej znajdują się 4 okna nad którymi umieszczone są tarcze zegarowe. Pod dachem kościoła poprowadzony jest szeroki, bogato profilowany, obiegający gzyms koronujący i jednocześnie dzielący wieżę na dwie kondygnacje. Narożniki w  fasadzie  są zaokrąglone. Wnętrze nawy rozczłonkowane jest opilastrowanymi filarami przyściennymi, ponad którymi znajdują się odcinki belkowania.   Dekoracja malarska sklepień i ścian jest współczesna, wielobarwna, z dominacją kolorów pastelowych. Drewniany chór muzyczny z parapetem wybrzuszonym w środkowej części drewniany, wsparty jest na dwóch słupach. Organy XX-wieczne. W ołtarzu głównym z lat 1925/1926 znajdują się posągi świętych Piotra i Pawła wykonane ok. 1850 r.  przez Piotra Chrapczyńskiego, snycerza z Oświęcimia, które przeniesione zostały z poprzedniego kościoła spalonego w 1916 r. Ołtarze boczne pochodzą zapewne z lat 20. XX w. Ambona wykonana została przez Piotra Chrapczyńskiego i stolarza Józefa Beila w 1851 r. Chrzcielnica kamienna pochodzi sprzed 1801 r. 

Zabytek dostępny. Wnętrze kościoła można zobaczyć w godzinach nabożeństw. 

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie 21.02.2018 r.