Historia

Pierwsza wzmianka o Świerkach z r. 1352, ale dzieje tutejszego kościoła udokumentowane dopiero od początku XVII w. W okresie reformacji i już przed 1560 r. wieś w obrębie parafii protestanckiej. W 1607 r. zbudowany tu drewniany kościół ewangelicki, w 1623 r. oddany katolikom. W 1748 r. zastąpiony obecnym, barokowym, murowanym kościołem cechującym się połączeniem rozwiązań przestrzenno-formalnych ze schyłkowej fazy wczesnego baroku z 1 ćw. XVIII w. oraz rozwiązań charakterystycznych dla baroku dojrzałego. Wpływy wczesnego baroku widoczne w przestrzennym ujednoliceniu bryły kościoła, we wbudowaniu wieży w jego korpus, w koncepcji elewacji frontowej oraz w formach detalu. Z kolei w duchu dojrzałego baroku wysmuklone proporcje kościoła, różnicowane wykroje otworów, wysoko posadowione okna nawy i sklepienia, wklęśle wcięte boczne fragmenty elewacji, łuku tęczowego, komponowany podział ramowy elewacji, kształtowany detal, odkuty m.in. z lokalnego czerwonego piaskowca. Ogólnie widoczne analogie kościoła w Świerkach z nowoczesnym formalnie kościołem Św. Krzyża (1726) w Nowej Rudzie. W 1805 r. w czasie burzy zniszczona wieża kościoła. Odbudowana i nakryta późnobarokowym hełmem. W 1909 r. wykonana przez malarza F. Simona z Nysy polichromia wnętrza kościoła utrzymana w stylu historyzmu, z elementami neobaroku. Kościół odnawiany w 1929 r. i w latach 1970, 1982 i 2011, kiedy to usunięta większość polichromii jego wnętrza.

Opis

Kościół w Świerkach zbudowany na stoku wzniesienia, orientowany. Murowany z kamienia i cegły, tynkowany. Prezbiterium jednoprzęsłowe, wyodrębnione, zamknięte prosto, ze ściętymi narożnikami. Jego wnętrze rozczłonkowane wiązkami lizen, nad którymi rozbudowane belkowanie stanowiące podstawę sklepienia żaglastego. Na nim zachowany plafon z polichromią z 1909 r. (Ostatnia Wieczerza). Łuk tęczowy kształtowany wklęśle, wydzielony lizenami wspierającymi skrajne fragmenty belkowania obiegającego wnętrze prezbiterium. Łuk tęczowy zamknięty fragmentem konchy. Nawa wąska, wydłużona, wysoka, trójprzęsłowa z wbudowaną wieżą flankowaną przez dwa aneksy ze schodami na chór muzyczny. Wnętrze nawy dzielone lizenami z odcinkami belkowania, sklepione. Elewacje prezbiterium i nawy z wysokim cokołem, podziałem ramowym z zaokrąglonymi narożami. Otwory o zróżnicowanych wykrojach. Czworoboczna, centralnie usytuowana, czterokondygnacjowa wieża zaznaczona w dolnej partii fasady ryzalitem pozornym. Boczne partie elewacji frontowej wklęsłe. Fasada zwieńczona gzymsem. Ponad nim górna część wieży flankowana spływami wolutowymi z ozdobnymi kulami. Portal kamienny, o łuku pełnym, z kluczem i przewiązkami u podstawy archiwolty. Ujęty dodatkową oprawą wykonaną w tynku, złożoną fragmentu podziału ramowego zamkniętego łukiem odcinkowym i zwieńczonego naczółkiem. W bocznych partiach elewacji nisze o łuku koszowym. W górnych ustawione rzeźby figuralne, wizerunki świętych biskupów Kiliana i Fryderyka. Wieża nakryta hełmem z latarnią. Okna w elewacjach ujęte tynkowymi, listwowymi obramieniami. Od pd. częściowo do prezbiterium i częściowo do nawy dobudowana jednokondygnacjowa przybudówka zawierająca zakrystię i kruchtę. Wyposażenie kościoła, w tym ołtarze architektoniczne wykonane w stylu baroku dojrzałego i późnego. Ołtarz główny z dwiema bramkami i ambona zrealizowane w latach 90. XVIII stulecia. Ponadto w kościele barokowy ołtarz boczny z gotycką figurą Marii z Dzieciątkiem (2 poł. XVIII w.), i neoklasycystyczny ołtarz boczny z elementami późnego baroku (1 poł. XIX w.).

Zabytek dostępny przez cały rok.

Opr. Iwona Rybka-Ceglecka, OT NID we Wrocławiu, 05-08-2016 r.