Historia

Kościół w Żabinie wzniesiony został w 1. ćw. XIV w. Po raz pierwszy w źródłach historycznych wzmiankowany był w 1326 roku. W roku 1376 wymieniony został proboszcz kościoła w Żabinie. W II poł. XVI w. kościół został przejęty przez protestantów. Katolikom zwrócony został w roku 1654. Jeszcze w wieku XVIII kościół posiadał uposażenie, na które składało sie trzy łany, rybaczówka i las. Przy południowej elewacji korpusu dostawiona została w XIX lub XX w. niewielka kruchta. Kościół restaurowany był w roku 1932, w latach 1960, 1980 oraz współcześnie.

Opis

Kościół usytuowany jest w północnej części miejscowości. Jest budowlą orientowaną, otoczoną rozległym cmentarzem przykościelnym o kształcie nieregularnego wieloboku. Na terenie cmentarza w części płd.-wsch. wzniesiona została drewniana, XVIII-wieczna dzwonnica. Po południowej stronie cmentarza znajduje się zagroda plebańska.

Kościół murowany z cegły o elewacjach utrzymanych w surowej cegle. Jednonawowy z wyodrębnionym, nieco węższym, prosto zamkniętym prezbiterium oraz z dostawioną od zachodu czterokondygnacyjną masywną, niewysoką wieżą, zabudowaną na planie prostokąta, oszkarpowany. Do prezbiterium od północy przylega kamienno-ceglana, tynkowana zakrystia, przykryta dachem pulpitowym. Do części nawowej od południa dostawiono niewielką prostokątną kruchtę. Prezbiterium, nawa oraz wieża przykryte zostały dachami dwuspadowymi. Wnętrze nawy, prezbiterium oraz kruchty w przyziemiu wieży przykryte zostało sklepieniami krzyżowo-żebrowymi, o żebrach spływających na wsporniki. Zakrystia sklepiona została kolebką. W drugiej kondygnacji wieży założona została empora, otwarta do wnętrza nawy szeroką arkadą. Prawdopodobnie w czasach, kiedy kościół był w rękach protestantów, empora podzielona została na dwie kondygnacje. Elewacje prezbiterium są jednoosiowe o niewielkich otworach okiennych zamkniętych łukiem ostrym. We wschodniej ścianie prezbiterium zachowany jest wczesnogotycki maswerk. Północna elewacja nawy także jednoosiowa z ostrołucznym otworem okiennym. Elewacja południowa, pierwotnie dwuosiowa z wąskimi otworami okiennymi zamkniętymi łukiem ostrym, została wtórnie przekształcona. Ostrołuczne otwory okienne zamurowano, natomiast środkowej części elewacji, ponad kruchtą wykuto otwór okienny zamknięty łukiem pełnym.

W kościele zachowana jest manierystyczna bogato zdobiona ambona z 1605 roku z fundacji Adriana von Unruh oraz kamienna chrzcielnica, z 1. poł. XVII w. z umieszczonymi na czaszy płaskorzeźbionymi polichromowanymi scenami z Nowego Testamentu. Ołtarz główny pochodzi z 2. poł. XVIII w. Zachował sie również zespół nowożytnych piaskowcowych płyt nagrobnych.

Obiekt dostępny. Otwarty w czasie nabożeństw.

Oprac. Maria Czyszczoń, OT NID we Wrocławiu, 12.12.2017 r.