spichlerz - Zabytek.pl
Adres
Udórz
Lokalizacja
woj. śląskie, pow. zawierciański, gm. Żarnowiec
XVIII w.
Historia
Budynek spichlerza został wzniesiony w 1783 r. jako obiekt wchodzący w skład zespołu folwarcznego w majątku Udórz. W 1945 r. teren folwarku wraz z zabudowaniami uległ parcelacji. Drewniany spichlerz przeszedł na własność Skarbu Państwa i użytkowany był przez Stadninę Koni Trzebienice. W latach powojennych budynek poddawany był okresowym pracom remontowym i naprawczym. Od czasu powstania obiektu, jego ściany zostały oszalowane deskami. Wyremontowano także część więźby dachowej oraz założono instalację elektryczną. Gont, stanowiący pierwotne pokrycie dachu, został zastąpiony blachą ocynkowaną. Od lat 70. XX w. stan techniczny zabytkowego budynku stopniowo pogarszał się. Przejawem najbardziej destrukcyjnych zmian w obrębie zabytku było m. in. widoczne zawilgocenie drewnianych ścian oraz postępujące uszkodzenie fundamentów.
Opis
Budynek spichlerza został umiejscowiony w centralnej części dawnego folwarku, usytuowanego na wzgórzu, po południowej stronie rzeki Udorki, przy drodze prowadzącej z miejscowości Udórz do Wolbromia. Obecnie, w pobliżu folwarku, po stronie wschodniej znajduje się pasmo zadrzewień, a po stronie północno-zachodniej wysoka zieleń dawnego parku dworskiego. Od strony południowej roztaczają się rozległe tereny pól uprawnych. W najbliższym otoczeniu spichlerza usytuowano podwórza folwarczne oraz budynki gospodarcze, m. in. oborę, stajnie, stolarnie i stodołę. Część z nich została adaptowana na garaże i magazyny.
Spichlerz został wzniesiony na planie prostokąta i charakteryzuje się zwartą bryłą. Jest obiektem jednokondygnacyjnym, nakrytym dachem czterospadowy. Został wybudowany w konstrukcji zrębowej, naroża ścian łączono bez ostatków, więźbę dachową wykonano w konstrukcji płatwiowo-kleszczowej. Obiekt został wybudowany z drewna, na podmurówce z wapienia jurajskiego. Ściany oszalowano deskami łączonymi na styk. Obecnie dach budynku jest pokryty blachą ocynkowaną na deskach i krokwiach. W elewacji północnej, frontowej, znajduje się podcień wgłębiony wsparty na dwóch słupach z zastrzałami. W dachu usytuowano dwie symetrycznie rozmieszczone lukarny. Wnętrze zostało nakryte drewnianymi stropami belkowymi. Na nadprożu jednego z wejść widnieje data 1783.
Budynek niedostępny dla zwiedzających.
Oprac. Ewa Waryś, OT NID w Katowicach, 1-02-2018 r.
Rodzaj: budynek gospodarczy
Styl architektoniczny: nieznana
Materiał budowy:
drewniane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_24_BK.224153, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_24_BK.342421