Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół parafialny pw. św. Doroty - Zabytek.pl

kościół parafialny pw. św. Doroty


kościół 1558 r. Trzcinica

Adres
Trzcinica

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. jasielski, gm. Jasło

Kościół pw. św. Doroty w Trzcinicy jest jednym z najstarszych i najlepiej zachowanych zabytków późnogotyckiego budownictwa drewnianego w Polsce południowej, przykładem schyłkowej formy śląsko-małopolskiej odmiany gotyckich kościołów drewnianych. Jego walory architektoniczne, barokowe i klasycystyczne wyposażenie, renesansowa i manierystyczna polichromia oraz malownicze położenie sprawiają iż należy do zabytków architektury sakralnej o wyjątkowej wartości w skali regionu.

Historia obiektu

Kościół wzniesiony został prawdopodobnie ok. poł. XV w., na miejscu wcześniejszej kaplicy. W XVI w. wnętrze świątyni ozdobione zostało polichromią, zapewne z fundacji Zofii i Jana Ocieckich, właścicieli miejscowości. Pod koniec XVI w. wniesiono przy zach. ścianie świątyni wieżę-dzwonnicę. W 1. poł. XVII w. ozdobiono wnętrze świątyni kolejną dekoracją malarską. Podczas remontu w pocz. XIX w. dobudowano od pd., w miejscu dawnego wejścia, kaplicę Matki Boskiej, zamalowano dekorację malarską a ściany oszalowano z zewnątrz deskami, zlikwidowano też izbicę wieży, którą zwieńczono hełmem, ponadto dach pokryto blachą i przekształcono soboty. W 4. ćw. XIX w. ściany pokryto neogotycką polichromią figuralno-ornamentalną. Podczas kompleksowych prac konserwatorskich przeprowadzonych w l. 1995-2010  powrócono do części historycznych rozwiązań: odsłonięto zamalowane wcześniej malowidła, zmieniono kształt górnej części wieży, zmieniono pokrycie dachu na gont zmieniając przy tym nieco formę połaci dachowych, dostosowując ją do wcześniejszego systemu zaskrzynieniowego, którego ślady zachowały się na więźbie. W l. 2006-2011 przeprowadzono prace konserwatorskie przy wyposażeniu kościoła.

Opis obiektu

Zespół kościelny położony jest w środkowej części wsi, na niewielkim wzniesieniu, w odległości ok. 300 m na pn.-wsch. od głównej drogi Krosno - Jasło. Plac kościelny otoczony jest drewnianym ogrodzeniem.

Kościół orientowany, o układzie trójdzielnym: prezbiterium-nawa-wieża, z nawą zbliżoną w rzucie do kwadratu z niewielką kaplicą od pd., przylegającą do niej od zach. wieżą z i wydłużonym, zamkniętym trójbocznie prezbiterium oraz przylegającą do niego od pn. zakrystią na rzucie wydłużonego prostokąta. Wieżę obiegają z trzech stron soboty.

Na bryłę kościoła składają się dominująca, smukła wieża o lekko pochyłych, zwężających się ku górze ścianach, zwieńczona pozorną izbicą nakrytą ośmiopołaciowym dachem stożkowym oraz przylegająca do niej nawa, nakryta stromym dachem dwuspadowym przechodzącym w trójpołaciowy nad prezbiterium (z lekko wklęsłymi połaciami), z ośmioboczną, zwieńczoną cebulastym hełmem wieżyczką na sygnaturkę. Partie nawy ponad zaskrzynieniami nakryte są dachami pulpitowymi. Nad niewielką, prostopadłościenną kaplicą od pd. założono dach dwuspadowy opadający nad apsydą trzema połaciami, a obiegające wieżę w przyziemiu soboty nakryto dachami pulpitowymi. W przyziemiu bryłę kościoła obiega daszek osłaniający podmurówkę. Budynek wzniesiono z drewna w konstrukcji zrębowej na kamiennym podmurowaniu, wieżę z drewna z konstrukcji słupowo – ramowej. Drewniane ściany oszalowane są z zewnątrz gontem, stanowi on też pokrycie połaci dachowych; izbicę wieży oszalowano pionowo deskami. Otwory okienne, małe, smukłe, prostokątne, z podziałem kwaterowym, rozmieszczone są w ścianach prezbiterium i pd. ścianie nawy; niewielkie okienka także w zakrystii. Wnętrze nakryto stropami płaskimi, kasetonowymi, w nawie z zaskrzynieniami. Zachowało się zabytkowe wyposażenie, późnobarokowe z k. XVIII w. i klasycystyczne z 1. poł. XIX w., m.in.: ołtarz główny, ołtarze boczne, ołtarz w kaplicy, ambona i chrzcielnica. Uwagę zwraca ścienna dekoracja malarska: odkryta w czasie prac konserwatorskich - pierwotna polichromia figuralno-ornamentalna z przedstawieniem Sądu Ostatecznego na ścianie prezbiterium, z postacią św. Krzysztofa w nawie oraz z rzędem dwunastu apostołów z Chrystusem na parapecie chóru muzycznego, wykonana od poł. XVI do poł. XVII w.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Obiekt dostępny z zewnątrz, wnętrze dostępne po uzgodnieniu telefonicznym z parafią.

Autor noty: opr. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 09-02-2024 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Pavel Komárek.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: gotycki

Materiał budowy:  drewniane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.34516, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.194151