Historia

Najwcześniejsze informacje dotyczące istnienia umocnień obronnych w Myślenicach, nazywanych broną, pochodzą z lat 1253 – 58. Istnienie zamku potwierdza dokument z 1342 r., wymieniający funkcjonującą tu komorę celną, w której pobierano opłaty od kupców przewożących towary drogą łączącą Kraków z Węgrami. Zarządzających królewskim zamkiem burgrabiów wymieniają źródła pisane od 1399 r. Bez dokładnych badań wykopaliskowych trudno stwierdzić, kiedy zamek przestał funkcjonować. Pewnych przesłanek dostarcza dokument z 1444 r., w którym wymieniono „stary zamek”. Zapis ten może sugerować, że w tym czasie istniał już nowy zamek albo warownia na Uklejnie była w złym stanie. Do przyjęcia drugiej ewentualności skłaniają opisy wydarzeń z 1457 r., związane z obwarowaniem się w Myślenicach zbuntowanych wojsk zaciężnych. W wyniku walk miasto zostało zrujnowane, a zamek nie odegrał w tych zmaganiach żadnej roli. Na podstawie badań sondażowych ruin zamku przeprowadzonych w 1957 r., można sądzić, że zamek wzniesiono na przełomie XIII i XIV w., a przestał funkcjonować w II poł. XV w. Nie wiadomo kiedy została wysadzona w powietrze murowana wieża zamkowa. Istnieją hipotezy, że mogło to mieć miejsce albo w końcu wieku XV, albo XVI, albo nawet w XIX w. za sprawą poszukiwaczy skarbów.

Opis

Pozostałości średniowiecznego zamku znajdują się na cyplu wzgórza Uklejna (677 m n.p.m.), na prawym brzegu Raby. Zachowały się tu złomy murów kamiennej wieży wysadzonej niegdyś w powietrze. Na podstawie wyników wstępnych badań archeologicznych sądzić można, że głównym elementem zamku była wolno stojąca, cylindryczna wieża, zbudowana z miejscowego piaskowca. Podstawa wieży miała średnicę 10,2 m, a jej wnętrze 2,5 m. Grubość muru fundamentowego dochodziła do 4,3 m. Wzniesiono ją we wschodniej części cypla (50X60 m), odciętego od płaskowyżu dwoma głębokimi rowami oraz usypanym wałem ziemnym. W trakcie wykopalisk nie natrafiono na pozostałości muru obwodowego. G. Leńczyk przypuszcza, że na krawędziach wzgórza istniały drewniane umocnienia w postaci częstokołu. Również zabudowa towarzysząca wieży była prawdopodobnie drewniana.

Obiekt dostępny z zewnątrz.

Oprac. Tomasz Woźniak, OT NID w Krakowie, 24-07-2020 r.