kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa - Zabytek.pl
Adres
Kutno, Łąkoszyńska 11A
Lokalizacja
woj. łódzkie, pow. kutnowski, gm. Kutno (gm. miejska)
Historia
Pierwsza wzmianka o szlacheckiej wsi Łąkoszyn pochodzi z XIV w. Parafia we wsi erygowana była przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorię Skotnickiego w 1359 r. Na przełomie XIV i XV w. właściciele lokowali tu miasto, co potwierdza wzmianka z 1417 r. Od XV w. Łąkoszyn (należący do województwa łęczyckiego) rozrastający się wzdłuż południowego brzegu rzeki Ochli, stał się konkurencją dla położonego pod przeciwnej stronie rzeki Kutna (znajdującego się na terenie woj. rawskie). Rywalizację wygrało Kutno, gdyż w XVIII w. Łąkoszyn był już ubogą wsią liczącą ok. 100 mieszkańców.
Drewniany kościół, poprzedzający dzisiejszą świątynię, wybudowano w 1758 r. W 1909 r. kościół spłonął wskutek uderzenia pioruna. Z wnętrza udało się uratować tabernakulum oraz jeden z obrazów.
Obecnie istniejącą budowlę wzniesiono w latach 1909-1911 r. Zgodnie z dokumentami kościelnymi projekt wykonał inż. arch. Strzeżysław Bowbelski (1877-1957) (mieszkający w Kutnie społecznik, w 1913 r. prezes Towarzystwa Wzajemnego Kredytu w Kutnie. W latach 1898-1905 Studiował na Politechnice Warszawskiej). 19 października 1912 r. biskup Kazimierz Ruszkiewicz dokonał konsekracji świątyni.
W 1929 r. wieś Łąkoszyn włączona została w granice administracyjne Kutna.
W kościele eksponowane są tabernakulum oraz obraz z osiemnastowiecznego kościoła.
Opis
Kościół położony sie po południowej stronie rzeki Ochli, na terenie dzielnicy Łąkoszyn, przy ul. Łąkoszyńskiej - głównej drodze tej dzielnicy. Umieszczony centralnie na ogrodzonej działce. Kościół to trójnawowa hala z niższym i węższym prezbiterium. Jest budowlą ceglaną z elementami dekoracji w formie płycin wypełnionych gładkim tynkiem.
Plan kościoła składa się z prostokąta stanowiącego nawy, do którego ściany zachodniej przylega prostokąt od zachodu zamknięty trójbocznie stanowiący rzut prezbiterium. Po obu stronach prezbiterium usytuowano zakrystie wzniesione na planach prostokątów. W północno-wschodnim narożniku nawy umieszczono wieżę, na rzucie kwadratu. Jej obrys nieznacznie wysunięty jest poza fasady nawy. Do południowej i północnej ściany nawy, w części zachodniej, przylegają trójboczne absydy zamykające transept kościoła. Przy południowej ściany nawy, w części wschodniej, znajduje się kruchta na rzucie prostokąta. W planie wyróżnia się również wieża przy elewacji zachodniej, wzniesiona na planie połowy koła oraz masywne przypory, umieszczone na wszystkich narożnikach i rytmicznie rozstawione przy północnej i południowej ścianie nawy.
Korpus nawowy przykrywa wysoki dwuspadowy dach. Osobnymi wielopołaciowymi dachami przykryte są prezbiterium i zamknięcia transeptu. Dachy pulpitowe przykrywają obie zakrystie oraz kruchty południową i wschodnią. Wieżę wieńczy iglica w formie czworoboku, wieżyczkę na planie połowy koła dach stożkowy.
Elewacja frontowa niesymetryczna, dwuczęściowa. Część południową i centralną stanowi fasada nawy kościoła z wieżyczką mieszczącą klatę schodową, w narożniku północnym tej ściany wznosi się wielokondygnacyjna wieża - dzwonnica. Narożniki nawy oraz wieży są oszkarpowane. W przyziemiu elewacji centralnie umieszczono główny otwór wejściowy, prostokątny zamknięty łukiem pełnym. Poprzedza go arkada rozciągnięta między wieżami zwieńczona łukiem pełnym, stanowiąca otwartą kruchtę, przykrytą dachem pulpitowym. Ponad nią umieszczono rozetę z oknem witrażowym. Wyżej znajduje się gzyms kordonowy. Zwieńczenie tej części fasady tworzą prostokątne, wąskie blendy, zwieńczone łukiem pełnym, rozmieszczone kaskadowo wzdłuż połaci dwuspadowego dachu. Pola blend są gładko tynkowane. Na frontowej elewacji wieży na trzech kondygnacjach, centralnie umieszczono wąskie, prostokątne otwory okienne zwieńczone łukiem pełnym. Ponad trzecią kondygnacją znajduje się gzyms kordonowy. Ponad nim umieszczona została prostokątna blenda zwieńczona łukiem odcinkowym, podzielona na pięć wąskich, pionowych płycin wypełnionych gładkim tynkiem. W trzech centralnych płycinach wycięto wąskie otwory okienne zwieńczone łukiem pełnym. Powyżej jest pięć analogicznych płycin umieszczonych na łuku odcinkowym. Kondygnacje rozdziela gzyms kordonowy. Nad nim znajduje się wysoka, prostokątna płycina zamknięta łukiem pełnym, zwieńczona rozetą, z prostokątnym otworem okiennym z żaluzją, w części centralnej. Powyżej na łuku pełnym rozmieszczono pięć, prostokątnych, pionowych blend. Kondygnację wieńczy gzyms podokapowy. W analogiczny sposób artykułowane są pozostałe ściany tej części wieży. Powyżej niewielki daszek przykrywający uskok zwężenia wieży. Nad nim wznosi się zwieńczenie wieży. Niewysoka podstawa, której ściany artykułowane są trzema prostokątnymi otworami okiennymi zwieńczonymi łukiem odcinkowym. Wieżę przykrywa smukły dach ostrosłupowy zwieńczony krzyżem.
Elewacje północna i południowa podzielone rytmicznie rozmieszczonymi szkarpami. W polach między przyporami, w partii poddasza umieszczono prostokątne otwory okienne zwieńczone łukiem odcinkowym. Każdy z nich podzielony za pomocą słupków na pięć pół wypełnionych witrażem. Elewacje wieńczy gzyms okapowy.
Na ścianach absyd transeptu i absydy prezbiterium pola płycin zwieńczone łukiem pełnym. W podłuczu rozety podzielone na mniejsze pola wąskimi szprosami. Pod gzymsem okapowym, na każdej ze ścian cztery płyciny prostokątne zwieńczone łukiem pełnym, wypełnione gładkim tynkiem. Na północnej i południowej ścianie zakrystii w przyziemiu trzy prostokątne, w układzie pionowym, otwory okienne zwieńczone łukiem pełnym. Okna wielokwaterowe. W szczycie blenda w formie trójliścia, wypełniona gładkim tynkiem.
Obiekt dostępny dla zwiedzających.
Oprac. Agnieszka Lorenc-Karczewska, OT NID w Łodzi, 31.07.2019 r.
Rodzaj: kościół
Styl architektoniczny: neogotycki
Materiał budowy:
ceglane
Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków
Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_10_BK.129505, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_10_BK.180486