XX w. z dodaniem  do pierwotnej bryły naw bocznych i transeptu. Kościół o wartości w skali regionu.

Historia

Erygowanie parafii w Wąbrzeźnie nastąpiło prawdopodobnie przed 1246 r. i było dziełem biskupów płockich lub Krzyżaków. W 1251 r. biskup Heidenryk ufundował w Wąbrzeźnie drewnianą kolegiatę, która spłonęła w czasie powstań Prusów w latach 1260-1274. Obecny kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza zbudowano w latach 1323-1349 z inicjatywy biskupa Ottona. W 1700 r. został spalony podczas pożaru miasta, następnie odbudowany staraniem biskupa Teodora Potockiego. W 1779 r. dobudowano niską wieżę od zachodu z fundacji mieszczan. W 1881 r. kościół został odnowiony, a w 1902 r. poddany gruntownej przebudowie, wówczas dobudowano nawy boczne i nadbudowano wieżę. Konsekrowany 5 lipca 1903 r. przez biskupa Augusta Rosentretera. Od XVI wieku kościół parafialny (wąbrzeska fara) stanowi Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej.

Opis

Kościół usytuowany na wzniesieniu, w pobliżu Jeziora Zamkowego i Jeziora Frydek, w zachodniej części miasta. Gotycki, orientowany, pierwotnie jednonawowy z wydzielonym prezbiterium, obecnie trójnawowy, od wschodu z trójbocznie zamkniętym prezbiterium oddzielonym od korpusu głównego transeptem, od zachodu wieża na planie kwadratu. Do prezbiterium, od południa przylega zakrystia. Korpus kościoła kryty dwuspadowym dachem, poszczególne przęsła naw bocznych osobnymi trójspadowymi dachami, wieża dachem czterospadowym. Kościół j wzniesiony z kamienia i  cegły, kryty dachówką karpiówką ułożoną w koronkę. Elewacja zachodnia  z wieżą na osi i centralnie umieszczonym ostrołukowym portalem. Elewacje boczne (północna i południowa) z ostrołukowymi dwu- i trójdzielnymi oknami z ceglanym laskowaniem i prostym maswerkiem. Miedzy oknami dwuuskokowe skarpy. Elewacja wschodnia pośrodku z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, którego ściany zwieńczone tynkowanym, uskokowym gzymsem. Trójprzęsłowe wnętrze kryte pozorną kolebką i stropem belkowym.

Wystrój kościoła głównie XVIII-wieczny. Na uwagę zasługują barokowe ołtarze m.in. główny z obrazem Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej tzw. „Wąbrzeskiej” z poł. XVII w.; boczny z gotycką rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem (ok. 1500 r.); barokowa chrzcielnica z 1. poł. XVIII w. oraz granitowa kropielnica prawdopodobnie średniowieczna. Organy zbudowane przez W. Sauera z Frankfurtu n/Odrą w 2. poł. XIX w., przeniesione w 1975 r. z dawnego kościoła filialnego MB Królowej Polski.  Dzwon odlany w 1705 r. przez Michaela Wittwercka w Gdańsku zdobiony herbem Pilawa.

Zabytek dostępny w godzinach otwarcia kościoła oraz po wcześniejszym uzgodnieniu z ks. proboszczem.

Opr. Marzenna Stocka, 30-08-2017