Historia

Istnienie kościoła w Gościsławiu potwierdzone zostało po raz pierwszy w 1268 roku. W 1292 r. wieś wraz z patronatem nad miejscowym kościołem znalazła się w posiadaniu klasztoru cystersów w Krzeszowie. Parafię ustanowiono w 1542 roku. Obecny kościół wzniesiony został w XIV w.; w okresie reformacji użytkowany był przez protestantów w l. 1630-1645. Po rekatolizacji, opisany został w 1667 r. jako murowana budowla z wysoką wieżą, wyposażona w trzy ołtarze. W l. 1756-59 świątynię zbarokizowano. Wówczas zapewne przebudowano transept oraz przekryto nawę sklepieniem kolebkowym z lunetami, a prezbiterium i środkową część transeptu sklepieniami żaglastymi. W 1785 r. nadbudowano wieżę, wieńcząc ją barokowym hełmem, o czym świadczy data umieszczona w jej górnej kondygnacji, wieńcząc ją barokowym hełmem. Wnętrze świątyni ozdobiono skromną dekoracją sztukatorską. W 1861 r. poddano remontowi lub wykonano na nowo hełm wieńczący wieżę świątyni, wg projektu królewskiego radcy budowlanego Gandtnera. Zrealizowano też w oparciu o jego projekt emporę w nawie, na której w 1879 r. umieszczono organy firmy Schlag & Sohne. W 1936 r. prawdopodobnie przełożono pokrycie dachu, wymieniono stolarkę okienną i pomalowano wnętrze budowli, w 1939 r. wykonano nową posadzkę. W okresie powojennym kościół remontowano w latach 1962-63, 1965 r. (przełożenie dachu), 1991, 2007 r. (odnowienie i pomalowanie elewacji) i po 2013 r. (odnowienie wnętrza).

Opis

Kościół usytuowany w centrum wsi, otoczony cmentarzem powiększonym ok. 1759 r., ogrodzonym kamiennym murem z neogotycką bramą arkadową. Przy murze kapliczka z 2 poł. XVIII w., w której ustawiona na postumencie barokowa figura św. Jana Nepomucena z 2 poł. XVIII w. Kościół późnobarokowy, orientowany, murowany, tynkowany, z detalem architektonicznym wyrobionym w tynku. Założony na planie krzyża, jednonawowy, z węższym prezbiterium i oskarpowaną czterokondygnacyjną, czworoboczną wieżą od zachodu oraz zakrystią na nieregularnym rzucie od południa; ramiona transeptu zamknięte trójbocznie, naroża prezbiterium ścięte; wieża poprzedzona niewielką kruchtą. Nawa nakryta ceramicznym dachem dwuspadowym, prezbiterium wielospadowym; transept, zakrystia i kruchta mansardowymi. Wieża zwieńczona ozdobnym hełmem o linii wklęsło-wypukłej, krytym blachą. Elewacje kościoła ujęte profilowanym gzymsem koronującym, otwory w ozdobnych opaskach. Wnętrze salowe, z neobarokową emporą wspartą na drewnianych filarach i okazałych, kamiennych konsolach, obiegającą nawę i ściany zachodnie transeptu; nawa przekryta sklepieniem kolebkowym z lunetami, prezbiterium i transept sklepieniami żaglastymi; Sklepienia zdobi dekoracja sztukatorska w formie obramień plafonów, w prezbiterium ściany rozczłonkowują marmoryzowane pilastry korynckie. W przyziemu wieży sklepienie krzyżowe. Obecne wyposażenie świątyni z przełomu XIX/XX w.

Zabytek dostępny.

Oprac. Beata Sebzda, OT NID we Wrocławiu, 27.10.2017 r.