Historia

Kościół w Częstocicach po raz pierwszy w źródłach historycznych wzmiankowany był w 1334 roku, jako filialny parafii w Oleśnicy Małej. Do czasów sekularyzacji, przeprowadzonej, w 1810 roku, wieś pozostawała własnością tamtejszej komandorii joannitów. Przez krótki czas, od wkroczenia na Śląsk reformacji, do roku 1594 był kościołem protestanckim.

Kościół posiada średniowieczną metrykę. W roku 1609 z inicjatywy komtura Johannesa Tschetschau und Mettich, został gruntownie przebudowany. W końcu wieku XIX w narożu między wieżą i korpusem dostawiona została neoklasycystyczna kaplica Matki Boskiej Bolesnej. W latach 60. XX w. przeprowadzono remont uszkodzonego muru i hełmu wieży. Kościół remontowany był także w 1985 roku.

Opis

Kościół usytuowany jest w środkowej części miejscowości, na niewielkim wyniesieniu. Orientowany. Otoczony owalnym cmentarzem przykościelnym, ogrodzonym wysokim kamiennym murem, opiętym masywnymi przyporami. W murze zachowana jest późnogotycka brama z szerokim ostrołucznym otworem.

Kościół wzniesiony został z łamanego kamienia z użyciem cegły. Jest budowlą jednonawową z nieco węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie i dostawioną od zachodu wieżą. Do północnej ściany prezbiterium przylega zakrystia. W narożu między nawą i wieżą, od północy, dobudowano niewielką neoklasycystyczną kaplicę Matki Boskiej Bolesnej. Elewacje nawy i prezbiterium są oszkarpowane, gładko tynkowane, zwieńczone szerokim profilowanym gzymsem koronującym. Rozglifione, wąskie otwory okienne zamknięto silne wyokrąglonym łukiem ostrym. Nawa i prezbiterium przykryte są dachami dwuspadowymi, zakrystia dachem pulpitowym. Pięciokondygnacyjna wieża, zbudowana planie kwadratu, z kruchtą w przyziemiu, od kondygnacji trzeciej ośmioboczna, przykryta została baniastym hełmem z latarnią, zwieńczoną krzyżem na kuli i chorągiewką. Otwór wejścia głównego w przyziemiu wieży zamknięty jest łukiem pełnym. W elewacjach wieży umieszczono niewielkie okulusy, w ostatniej kondygnacji, od pd. tarczę zegarową.

Nawę i prezbiterium przykryto sklepieniem kolebkowym z lunetami, zdobionym dekoracją stiukową. W prezbiterium, w centrum sklepienia, w okręgu widnieje maltański krzyż, na sklepieniu nawy natomiast, w owalnym polu, herb komtura Johsnessa Tschetschau und Mettich oraz data 1609. Zakrystia i kruchta przykryte zostały sklepieniem krzyżowym.

Zachowane jest barokowe i manierystyczne wyposażenie kościoła. Na północnej ścianie prezbiterium umieszczono manierystyczne sakramentarium. Przy wejściu do zakrystii wmurowana została tablica fundacyjna z łacińską inskrypcją, zwieńczona herbem fundatora wykonanym w wysokimi reliefie. W ołtarzu głównym znajduje się z pochodzący z1721 r. obraz św. Barbary, sygnowany przez J.C. Pöhla.

Frontowa ściana kaplicy Matki Boskiej Bolesnej otwarta szeroką półkoliście zamkniętą arkadą, ujętą kanelowanymi pilastrami, zwieńczona została profilowanym gzymsem, z półkolistym naczółkiem nad częścią środkową. Przez przeszklone drzwi widoczna jest Pietá – gipsowa rzeźba z k. XIX w.

Przed wejściem do kościoła ułożono sześcioboczne płyty marmurowe z dawnej barokowej posadzki.

Obiekt dostępny, otwarty w czasie nabożeństw.

oprc. Maria Czyszczoń, OT NID we Wrocławiu, 26.10.2017 r.