Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kościół filialny pw. św. Józefa - Zabytek.pl

kościół filialny pw. św. Józefa


kościół 3. ćw. XIII w. Krzymów

Adres
Krzymów, 37

Lokalizacja
woj. zachodniopomorskie, pow. gryfiński, gm. Chojna - obszar wiejski

Typowa dla regionu budowla granitowa z okresu przejściowego pomiędzy romanizmem a gotykiem, z masywem wieżowym równym szerokością korpusowi nawowemu, przebudowana w formach neogotyckich w 1872 r.

Zachowany starannie wykonany detal, a we wnętrzu neogotycki strop, i wyposażenie.  

Historia

Wieś Krzymów powstała prawdopodobnie w XIII w. W 1337 r. tutejszy majątek, będący lennem rodziny von Sydow liczył 57 włók ziemi. Istniała karczma i młyn. W późniejszych czasach swoje posiadłości w Krzymowie miały rodziny von Ellingen, von Strutz, von Wedel, a także rada miejska Chojny. Kościół parafialny wymieniany jest już w 1337 r. Cztery łany ziemi należały wówczas do parafii, jedna – do kościoła.  

Kościół powstał w 2. poł. XIII w. Wzniesiono wówczas z kostki granitowej mury obwodowe świątyni z masywem wieżowym sięgającym wysokością okapu dachu. Górną część wieży budowano prawdopodobnie w XV w z mniej starannie obrobionego kamienia polnego. Około 1540 r. kościół został przejęty przez ewangelików. W 1872 r. nastąpiła gruntowna przebudowa świątyni w formach neogotyckich. Przekształcono wówczas zwieńczenie wieży przez nadbudowę szczytów i wysokiego hełmu, od wschodu dobudowano trójbocznie zamknięte prezbiterium z dwiema apsydami po bokach zbudowano nowy szczyt wschodni, powiększono okna, wnętrze nakryto ozdobnym stropem oraz wyposażono w neogotycki ołtarz i inne elementy. Kościół został poświęcony jako rzymskokatolicki pod dzisiejszym wezwaniem. Obecnie należy do parafii w Krajniku Górnym.

Opis

Kościół położony w północnej części wsi, po południowej stronie biegnącej równoleżnikowo drogi, bezpośrednio na wschód od zespołu dworskiego. W otoczeniu kościoła dawny cmentarz otoczony murem kamiennym z dwiema bramkami, w tym jedną późnogotycką z XVI w. Kościół orientowany. Wczesnogotycki, jednonawowy, z poprzecznie założonym masywem wieżowym równym szerokością nawie, z dobudowaną trójapsydialną częścią wschodnią, złożoną z trójbocznie zamkniętego prezbiterium oraz analogicznie zamkniętych aneksów bocznych. Od strony zachodniej nad korpusem nawowym góruje masyw wieżowy, zwieńczony niegdyś ostrosłupowym hełmem, z którego obecnie zachowała się dolna część. Korpus nawowy nakryty dwuspadowym dachem, prezbiterium i każdy z aneksów – osobnym dachem o pięciu połaciach.

Korpus nawowy i prezbiterium wzniesione z kostki granitowej układanej w regularnych warstwach, górna część wieży (powyżej okapu dachu korpusu) z niestarannie obrobionego kamienia polnego, obramienia okien, apsydy w części wschodniej, szczyty korpusu nawowego i wieży hełm wieży oraz gzymsy wieńczące korpusu nawowego i wieży – z cegły fabrycznej w kolorze żółtym. Dachy kryte dachówką karpiówką.

Wszystkie elewacje kościoła z wydzielonym kamiennym cokołem. W zachodniej elewacji wieży zachowany granitowy, trójuskokowy, ostrołukowo zamknięty portal głównego wejścia. Późnogotycka, górna część wieży rozczłonkowana z każdej z trzech stron parą wysokich bliźnich, ostrołukowych blend przeprutych otworami dzwonnymi. Wieża zwieńczona attyką, narożnymi sterczynami oraz trójkątnymi szczytami nad środkową partią każdej z elewacji. W południowej elewacji korpusu nawowego wczesnogotycki portal boczny o analogicznej formie jak portal główny. Okna neogotyckie, zamknięte ostrołukowo. W elewacjach bocznych korpusu dwudzielne, z ceglanym laskowaniem, w apsydzie prezbiterium i obu aneksach węższe, bez podziałów. We wnętrzu, pomiędzy nawą a prezbiterium ostrołukowa arkada łuku tęczowego. Nawa nakryta ozdobnym drewnianym stropem o kasetonowych podziałach – płaskim nad ścianami bocznymi i dwuspadowym, nieco podniesionym wzdłuż głównej osi wnętrza. Nad prezbiterium wielopolowe sklepienie żebrowe. Z elementów zabytkowego wyposażenia i wystroju zachowane neogotycki ołtarz główny oraz ornamentalne witraże w prezbiterium.

Obiekt dostępny po uprzednim zgłoszeniu do ks. proboszcza w Krajniku Górnym.

Oprac. Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 15-02-2016 r.

Rodzaj: kościół

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  inna

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_32_BK.110423, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_32_BK.449899