Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

kaplica pw. św. Barbary - Zabytek.pl

kaplica pw. św. Barbary


kaplica 1895 r. Kańczuga

Adres
Kańczuga

Lokalizacja
woj. podkarpackie, pow. przeworski, gm. Kańczuga - miasto

Kaplica pw.św.Barbary jest przykładem okazjonalnie wykorzystywanej kaplicy mszalnej wzniesionej w końcu XIX w.

z inicjatywy lokalnej społeczności w miejscu starszego obiektu. Kaplica wyróżnia się eksponowanym w przestrzeni położeniem, ciekawą formą architektoniczną oraz zachowanymi elementami pierwotnego wystroju i wyposażenia.

Historia obiektu

Według Informacji zawartych w Inwentarzu Parafii Kańczuga w miejscu obecnej kaplicy w. 1744 r, istniał drewniany kościółek, który już wtedy uznawano za stary. Kościółek ten rozebrano najprawdopodobniej jeszcze pod koniec XVIII w. co potwierdza austriacka mapa wojskowa z tego okresu, na której nie został on już zaznaczony. Około 1800 r. nieznany mieszczanin postawił maleńką kapliczkę pw. św. Barbary. Istnienie kapliczki potwierdza zarówno mapa katastralna z 1849 r, jak i austriacka mapa wojskowa z lat 1806-1869. Zapewne w końcu lat 80. XIX z inicjatywy ks. Jana Kudły –  ówczesnego wikarego w Kańczudze – podjęto wysiłek wzniesienia nowej kaplicy. Budowę rozpoczęto wiosną 1890 r. Opracowano dwa plany na budowę, pierwszy wykonał Cichocki miejscowy majster murarski, a drugi plan uwidaczniający nie tylko rozmiar ale i ozdobność przygotował Goszczyński – miejscowy rzeźbiarz, wraz z Piotrem Wołoszyńskim – malarzem. Rodzina  Kellermannów na budowę kaplicy ofiarowała dwa tysiące cegieł. Do budowy wykorzystano także materiał z rozbiórki starszej kaplicy, a całe przedsięwzięcie z własnej pensji wspomagał również ks. Kudła.

W 1942 r. we wnętrzu kaplicy znajdował się ołtarz o murowanej mensie i drewnianej nastawie ozdobiony kolumienkami i wnękami na figury. W centralnej wnęce umieszczona była figura św. Barbary a po bokach w niszach św. Antoni i św. Roch. Poza ołtarzem we wnętrzu znajdowały się ławki, wieczna lampka, cztery obrazy na ścianach (druki) i niewielka szafka w ścianie. Na początku lat 2000-nych wykonano nowe pokrycie dachu z dachówki ceramicznej, odnowiono elewację oraz wykonano nowe drzwi wejściowe, rozpoczęto również remont wnętrza, który przez szereg lat nie był kontynuowany. W latach 2021-2022 przeprowadzona została kompleksowa restauracja i konserwacja wnętrza oraz wyposażenia kaplicy.

Opis obiektu

Obiekt usytuowany na niewielkim wzniesieniu w zachodniej części Kańczugi. Kaplica wolnostojąca, wzniesiona na rzucie prostokąta z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Bryła budynku zwarta urozmaicona masywnymi przyporami w narożnikach i sygnaturką w elewacji frontowej, nakryta dachem dwuspadowym (nad korpusem) i wielospadowym (nad apsydą) z pokryciem z dachówki ceramicznej. Obiekt murowany z cegły, ściany tynkowane ze skromnym detalem elewacji i wnętrza wykonanym w zaprawie. Elewacje symetryczne o podziałach ramowych, podbudowane cokołem wyodrębnionym odsadzką i zwieńczone gzymsem. Elewacja frontowa (południowa) jednoosiowa, parterowa, w formie stojącego prostokąta zwieńczonego wysokim szczytem. Na osi elewacji ostrołukowy otwór drzwiowy obwiedziony profilowaną opaską, powyżej którego okrągłe okno również obwiedzione profilowaną opaską. Narożniki fasady flankowane wielobocznymi przyporami, przechodzącymi w górnej partii w czworoboczne sterczyny z ostrołukowymi blendami, zwieńczone ostrosłupowymi daszkami i kowalskiej roboty kwiatonami. Szczyt elewacji schodkowy, podbudowany arkadowym fryzem, na osi zwieńczony czworoboczną wieżyczką-sygnaturką z dzwonkiem, nakrytą ostrosłupowym daszkiem z kowalskiej roboty krzyżem. Elewacje boczne (wschodnia i zachodnia) jednoosiowe parterowe, w kształcie prostokątów, z wysmukłymi ostrołukowymi oknami. Elewacja tylna (północna) stanowi trójboczne zamknięcie apsydy. Wnętrze jednoprzestrzenne nakryte ostrołukową kolebką z lunetami. Spływy sklepienia wsparte na kolumnowych służkach z konsolami i roślinnymi kapitelami. We wnętrzu zachowany oryginalny ołtarz z murowaną mensą i wykonaną w drewnie dębowym, architektoniczną, rzeźbioną nastawą z figurami św. Barbary, Rocha i Antoniego. W ścianie południowej drewniana szafka wnękowa.

Dostępność obiektu. Zabytek dostępny z zewnątrz zaś wnętrze dostępne okazjonalnie lub po wcześniejszym umówieniu.

Autor noty: Oprac. mgr, Przemysław Gęsiorski OT NID w Rzeszowie, 12.12.2023 r.

Rodzaj: kaplica

Styl architektoniczny: neogotycki

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_18_BK.377548, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_18_BK.198625