Ze względu na rozwiązanie pokrytego iluzjonistyczną polichromią wnętrza pozostaje jednym z nielicznych przykładów wiodącego nurtu barokowej architektury sakralnej Ziemi Kłodzkiej.

Historia

Początki Radkowa datowane hipotetycznie na ok. 1250–1260. Miasto lokowane na prawie niemieckim zapewne w latach ok. 1310–1322. Najstarszy kościół w Radkowie, par. pw. Św. Bartłomieja położony poza murami miejskimi, na przedmieściu od strony Ratna. Wzmiankowany w 1290 r. Około poł. XVI w. reformacja w Radkowie i w latach 1571–1580 zbudowany tu kościół ewangelicki, późnogotycko-wczesnorenesansowy. Wzniesiony także poza murami miejskimi, ale blisko nich. W 1588 r. powiększony o pd. kruchtę z ostrołucznym portalem z ornamentem sznurowym. W 1605 r. na mocy edyktu cesarskiego kościół przejęty przez katolików. Poświęcony przed 1631 r., ku czci Św. Doroty. Zniszczony w czasie pożaru w 1738 r., odbudowany w r. 1740 i wówczas zbarokizowany, z wykorzystaniem rozwiązań ze schyłkowej fazy wczesnego baroku oraz z baroku dojrzałego. Zbudowane nowe sklepienie prezbiterium. Wnętrze nawy przekształcone w obrębie dawnej bryły w systemie ścienno-filarowym, w wersji wnękowej. Przebudowane okna kościoła, wykonane uszakowe obramienia otworów w kruchtach i wieży, w tym nowy główny portal w kruchcie pn. Naroża wieży podkreślone parami pilastrów. W stylu dojrzałego baroku wykonana w latach 1738–1740 przez malarza L. Habsdorffa z Broumowa iluzjonistyczna polichromia wnętrza kościoła. W 1805 r. zbudowany nowy hełm wieży. W 1878 wieża i dach odbudowywane po pożarze. Nad fasadą umieszczona niewielka sygnaturka w stylu historyzmu. W latach 1905–1906 przeprowadzone renowacja kościoła i prace konserwatorskie. W 1928 r. odnowiona barokowa polichromia wnętrza (malarz Richter z Lądka). Freski przemalowane z zachowaniem barokowej kompozycji. Kolejne renowacje kościoła przeprowadzone w latach 1970, 1973–1974.

Opis

Kościół par. pw. Św. Doroty orientowany, murowany z kamienia, z przyporami, częściowo tynkowany. Jednonawowy, ścienno-filarowy, z wyodrębnionym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Między prezbiterium i nawą czworoboczna wieża. Do elewacji kościoła dostawione kruchty. W korpusie kościoła osie okienne w wydłużonych, rozglifionych, tynkowanych niszach ujętych tynkowymi opaskami. Elewacje prezbiterium i korpusu nawowego bez artykulacji. Wieża czworoboczna, kilkukondygnacjowa. W jej górnej partii toskańskie głowice narożnych pilastrów wspierające belkowanie koronujące. Hełm wieży cebulasty, jednoprześwitowy z iglicą. Elewacje krucht tynkowane, z podziałami ramowymi lub narożnym boniowaniem oraz z kamieniarką, późnogotycko-wczesnorenesansową lub barokową. W elewacji kruchty pn. umieszczony główny kamienny, barokowy portal kościoła. Nad prezbiterium sklepienie konchowe z lunetami i kolebkowe z lunetami oparte na konsolach. Korpus nawowy z nawą główną oraz z dwoma rzędami bocznych wnęk kaplicznych, nad którymi empory. W zachodniej części korpusu kościoła chór muzyczny. Artykulacja wnętrza w formie wiązek pilastrów i odcinków belkowania wieńczącego. Balustrady empor i chóru muzycznego lekko wypukłe, ażurowe, tralkowe. Sklepienie nawy środkowej z gurtami, kolebkowe z zaokrąglonymi lunetami. Nad najszerszym przęsłem spłaszczona kopuła z żagielkami. Wnętrze kościoła ozdobione barokową, iluzjonistyczną polichromią z 1740 r. przemalowaną w duchu neobaroku, z elementami neoklasycyzmu. W prezbiterium malowidło architektoniczno-figuralne stanowiące oprawę ołtarza głównego. Na łuku tęczowym przedstawienie Oka Opatrzności. W nawie, na plafonie w kopule wyobrażona Koronacja Marii. Na żagielkach kopuły wizerunki czterech Ewangelistów. Ponadto sklepienie prezbiterium, gurty sklepienia nawy oraz przyłucza otworów wnęk kaplicznych zdobione dekoracją ornamentalną w stylu historyzmu, z dominacją neobaroku. Balustrady empor malowane w nawiązaniu do marmoryzacji. W kruchtach pd. oraz pn. późnogotyckie sklepienia z wyciągniętymi szwami, upodobnione do sklepień sieciowego i kryształowego. Wyposażenie kościoła głównie barokowe, z ok. poł. XVIII w. To: drewniany polichromowany, barokowy, ołtarz główny z Ukrzyżowaniem z malowaną, iluzjonistyczną oprawą, obrazy w ramach pochodzące z dwóch bocznych, nie zachowanych, ołtarzy i ambona. Ponadto w kościele: neoklasycystyczny prospekt organowy (2 poł. XIX w.) i witraże w stylu historyzmu (pracownia F. X. Zettlera z Monachium, 1927 r.).

Zabytek dostępny przez cały rok.

Oprac. Iwona Rybka-Ceglecka, 03.06.2016 r.