Historia obiektu

Wieś Mętno (Małe) wzmiankowana była po raz pierwszy w 1270 r. Była wówczas słowiańską osadą nad jeziorem Mantel. Dopiero po 1337 r., kiedy pojawia się większa osada określana jako Magnum Mantel (Mętno Wielkie), Mętno Małe określane jest jako Parvum Mantel. Od początku była ona osadą rybacką, od czasu średniowiecza jako prywatne lenno różnych rodów. W 1401 r. wymieniany jest jej sołtys. Kościół w Mętnie Małym powstał w końcu XV lub na początku XVI w. Elementem datującym mogą tu być – przy braku przekazów źródłowych – technika budowy muru i cechy stylistyczne, jak forma portali. W tym samym czasie lub tylko nieco później powstała polichromia wnętrza. Około 1540 r. kościół został przejęty przez protestantów. W okresie nowożytnym, zapewne w 1. połowie XVIII w. zmieniono formę okien, które zostały powiększone i zamknięte łukami odcinkowymi. W 1855 r. przemurowano portal zachodni. Od czasu swego powstania do 1945 r. kościółek był filią parafii w Mętnie. Od 1945 r. pozostaje nieużytkowany. W 1964 r. polichromie zostały odkryte i zabezpieczone przez specjalistów z katedry Technologii i Techniki Malarstwa Uniwersytetu Toruńskiego. Na początku XXI w. kościół został zabezpieczony (wykonano remont pokrycia dachu). W ostatnich latach obiekt przejęła Parafia Rzymskokatolicka pw. NMP Matki Kościoła w Chojnie. W 2023 r. opracowano program prac konserwatorskich dotyczący malowideł oraz przystąpiono do ich zabezpieczenia. W miarę możliwości finansowych przewidziane są dalsze prace konserwatorskie.

Opis obiektu

Kościół położony w środkowej części niewielkiej wioski, po wschodniej stronie drogi wiejskiej, w obrębie dawnego cmentarza, którego ogrodzenie z bramką zachowało się częściowo od strony zachodniej. Orientowany, murowany, z nieobrobionego kamienia polnego, którego warstwy wyrównywano warstwami okrzesków, narożniki, obramienia portali oraz częściowo górna część szczytu zachodniego z cegły. Salowy, z półkolistym zamknięciem od wschodu. Nakryty wysokim dachem dwuspadowym, z wielobocznym spadkiem od wschodu. Elewacje z wydzielonym cokołem. Gotyckie, ostrołukowo zamknięte portale o uskokowych ceglanych ościeżach zachowane w elewacji zachodniej (przemurowany w 1855 r. obecnie zamurowany) oraz południowej. Okna zamknięte łukami odcinkowymi, z wyjątkiem okna w apsydzie zamkniętego ostrołukowo. Wnętrze jednoprzestrzenne, od wschodu zamknięte półkoliście, obecnie z otwartą więźbą dachową, pozbawione stropu. W apsydzie murowana mensa ołtarzowa, za nią na ścianie wschodniej ostrołukowa wnęka sakramentarium. Na ścianach zachowane malowidła, a na ścianie wschodniej malowana tkanina. Nad tkaniną fryz z układanych cegieł oraz dwanaście zacheuszków w formie krzyża maltańskiego wpisanego w okrąg. Na ścianach w górnych strefach cykl przedstawień figuralnych. Na ścianie północnej św. Krzysztof niosący Jezusa, na ścianie wschodniej Ostatnia Wieczerza, św. Piotr przyjmujący zbawionych do Niebieskiego Jeruzalem, Sąd Ostateczny, Piekło(?), na ścianie południowej, nad wejściem – Pieta z fundatorami.

Obiekt dostępny dla zwiedzających po uprzednim zgłoszeniu do ks. proboszcza Parafii Rzymskokatolickiej p.w. NMP Matki Kościoła w Chojnie.

Oprac.: Maciej Słomiński OT NID Szczecin, 04-07-2024 r.