Historia

W 1618 r. wzniesiono w Ręcznie murowany  kościół z fundacji Walentyna Raczewskiego. Powstało wówczas późnogotyckie prezbiterium z przylegającym od północy skarbcem W 1701 r. dostawiono do niego drewnianą nawę, ufundowaną przez Józefa Małachowskiego. Konsekracja odbyła się w 1724 r. Kościołem przez długi czas opiekowali się ojcowie Norbertanie z leżącego nieopodal konwentu w Witowie. W 1813 r. świątynia na skutek pożaru uległa zniszczeniu. Odbudowa, zainicjowana przez przeora zakonu, Wojciecha Kamińskiego, przebiegała fazowo; najpierw odnowiono prezbiterium ( 1820 r.), następnie wystawiono nawę (1824-5 r.). W połowie XIX w. na kaplicę przekształcono skarbczyk, a w 1897 r.  od wschodu dobudowano nową zakrystię, zamieniając dotychczasową w kolejną kaplicę. W r. 1850 dostawiono szkarpy.

Opis

Zespół kościelny zlokalizowany jest na działce o kształcie zbliżonym do owalu w centrum wsi, w bezpośrednim sąsiedztwie trasy Piotrków Trybunalski- Przedbórz. Teren kościelny otacza współczesne ogrodzenie. Budynek jest orientowany. Główne wejście prowadzi przez murowaną bramę, pełniącą również rolę dzwonnicy.

Kościół zbudowano na rzucie zbliżonym do krzyża łacińskieg. Prezbiterium zamknięto prostą ścianą, za którą znajduje się zakrystia na planie trapezu. Po bokach prezbiterium umiejscowione są kaplice na planie prostokątów o różnej wielkości. Główną partię stanowi nawa, która jest wyższa od zakrystii i kaplic. Obiekt posiada częściowe podpiwniczenie w postaci krypty.

Nawa i prezbiterium pokryte są wspólnym dachem dwuspadowym z sygnaturką. Dachy dwuspadowe posiadają także kaplice.

Świątynię wzniesiono z lokalnego kamienia łamanego i częściowo cegły ceramicznej na zaprawie wapiennej. Ściany są obustronnie otynkowane. Stropy drewniane, również więźba dachowa jest drewniana. Dach przekryto blachą ocynkowaną Sklepienia wykonano z cegły i nadano im formę kolebek z lunetami.

Naroża nawy, prezbiterium i kaplic są oszkarpowane.

Rolę fasady pełni elewacja zachodnia. Jest ona jednoosiowa, składa się z dwóch kondygnacji. Całość wieńczy ozdobny szczyt. Kondygnacje rozdzielają wydatne gzymsy. W centralnej części fasady, w niewielkim przedsionku (współczesna dobudowa) umieszczony jest zwieńczony półkoliście otwór drzwiowy, umieszczony w portalu zwieńczonym trójkątnym naczółkiem. Nad przedsionkiem znajduje się płytka wnęka ujęta w płaską opaskę między dwoma lizenami.

Elewacja zachodnia składa się ze ścian kaplicy oraz prezbiterium i zakrystii. W kaplicy południowej w ścianie umieszczono okulus, w zakrystii okno zwieńczone półkoliście oraz otwór drzwiowy od południa, w kaplicy północnej niewielkie okienko zwieńczone półkoliście. Elewacje południowa i północna rozwiązane są podobnie: wnętrze nawy doświetla rząd półkoliście zwieńczonych okien, rozdzielonych pilastrami. Są one dwukondygnacyjne. W elewacji południowej znajduje się drugie wejście do kościoła. W kaplicy przylegającej do nawy od tej strony umieszczono w narożniku zejście do krypty, wnętrze kaplicy doświetla okulus. Za kaplicą widoczna jedna oś prezbiterium posiada otwór okienny. Kaplica w elewacji południowej nie posiada otworów okiennych od północy.

W partii zachodniej znajduje się drewniany chór muzyczny wsparty na słupach. Mieści on prospekt organowy. Nawa przekryta jest płaskim stropem. Kolebka w prezbiterium ozdobiona polichromią. 

Obiekt dostępny przez cały rok, możliwość zwiedzania po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym.

Oprac.Anna Michalska, OT NID w Łodzi, 14.08.2019 r.