Historia

Wieś Swarzędz po raz pierwszy wzmiankowana została jako Swarancz lub Swanrancz w 1366 roku jako własność Górków herbu Łodzia. W 1592 roku wieś przeszła na własność Mikołaja ze Srebrnej Góry, w następnych latach jej właścicielami byli Czarnkowscy herbu Nałęcz. 28 września 1638 roku z rąk swego ówczesnego właściciela — Zygmunta Grudzińskiego herbu Grzymała, wojewody inowrocławskiego i kaliskiego — Swarzędz uzyskał prawa miejskie jako miasto Grzymałów. Dokument lokacyjny na prawie magdeburskim został przez niego wystawiony na zamku w Kórniku, a następnie potwierdzony przez króla Władysława IV. Nazwa Grzymałów jednak nie została utrzymana. Od sąsiedniej wsi miasto przyjęło nazwę Swarzędz.

Pierwotny, drewniany kościół w Swarzędzu został w XVI w. zastąpiony świątynią murowaną wzniesioną nakładem Górków. W 1777 r. został odbudowany przez Teodora Rożmińskiego. 

W 1851 r. zbudowano wieżę kościoła. W latach 1894-1896 świątynia została rozbudowana staraniem księdza dziekana Dambeka o transept, zakrystię i kruchtę. W 1966 r. staraniem proboszcza ks. Bogdana Podhalańskiego wnętrze ozdobiono polichromią autorstwa Łucji i Józefa Oźminów wykonaną techniką al fresco.

Opis

Kościół parafialny pw. św. Marcina usytuowany jest na pn. zach. od głównego rynku Swarzędza. Jest świątynią orientowaną, murowaną z cegły w wątku gotyckim, jednonawową z niższym i węższym, zamkniętym półkoliście prezbiterium oraz transeptem, do którego ramion od zach. przylegają kruchty, a od wsch. — przybudówki. Od zach. do nawy przylega trójkondygnacyjna wieża zwieńczona na wolutowym cokole stożkowym hełmem z kulą i krzyżem. Kościół nakryty jest dachami dwuspadowymi, ramiona transeptu — trójspadowymi.

Wnętrze kościoła zamknięte jest w partii nawy stropem drewnianym, nad prezbiterium — sklepieniem hemisferycznym. Prezbiterium zostało wydzielone od nawy półkolistą tęczą. Ramiona transeptu otwierają się do nawy półkolistymi arkadami. W kościele mieszczą się kaplice Matki Boskiej Częstochowskiej oraz św. Józefa, będącego patronem specjalizującego się w stolarstwie miasta.

Kościół dostępny dla zwiedzających z zewnątrz.

Oprac. Tomasz Łuczak, 25-09-2017 r.