Poznaj lokalne zabytki


Wyraź zgodę na lokalizację i oglądaj zabytki w najbliższej okolicy

Zmień ustawienia przeglądarki aby zezwolić na pobranie lokalizacji
Strona korzysta z plików cookies. Dowiedz się więcej.

pałac - Zabytek.pl

Adres
Szymanów, Szkolna 2A

Lokalizacja
woj. mazowieckie, pow. sochaczewski, gm. Teresin

Pałac w Szymanowie jest przykładem architektury pałacowej na terenie Mazowsza z przełomu XIX i XX wieku.

Historia

Pałac w Szymanowie powstał w latach 1898-1902 dla księcia Konstantego Lubomirskiego. Obiekt stanął w miejscu wcześniejszego dworu Sanguszków i prawdopodobnie został zaprojektowany przez Konstantego Wojciechowskiego, autora licznych mazowieckich kościołów.

W 1907 r. pałac z założeniem parkowym został zakupiony przez arystokratkę Marię Ciechanowską na rzecz Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, zwanego Niepokalankami. Formacja ta założona została w 1857 r. w Rzymie przez bł. Marcelinę Darowską. Jego główną siedzibą od 1863 r. był Jazłowiec na Podolu (ob. Ukraina).

Po zakupie przez zgromadzenie, pałac w Szymanowie rozbudowano. Z tego czasu pochodzi m.in. duże, dwukondygnacyjne skrzydło, ozdobione od strony ogrodu kolumnową loggią. Zakonnice prowadziły w pałacu szkołę i internat dla panien. 

Po wybuchu I wojny światowej placówka została przeznaczona na szpital, a siostry pracowały w niej jako pielęgniarki. Szpital istniał do sierpnia 1915 r., następnie powróciła do niego szkoła. Przez cały okres, od uzyskania w 1918 r. przez Polskę niepodległości, funkcjonowała przy klasztorze szkoła powszechna. W 1933 r. do Szymanowa został przeniesiony z Jazłowca dom generalny zgromadzenia.

Już we wrześniu 1939 r. część klasztoru została zajęta przez niemieckie wojsko. Oficjalnie gimnazjum i liceum nie działały, lecz siostry prowadziły tajne nauczanie. W ramach akceptowanych przez Niemców szkół: krawieckiej, handlowej i rolniczej, odbywają się tajne komplety. W rezultacie, w l. 1939-1945, Szymanów wydał 178 świadectw ukończenia gimnazjum (tzw. “mała matura”) oraz 177 matur licealnych. W tajnych kompletach uczestniczyło w sumie 730 uczniów i uczennic. 

Od 25 stycznia 1945 r. w Szymanowie na nowo zaczęła się praca szkolna i uruchomiono internat. Od 1946 r. w związku z przybyciem do Szymanowa cudownego posągu Matki Bożej Jazłowieckiej swoją działalność inauguruje sanktuarium. Figura ta została wykonana w 1882 r. w Rzymie przez polskiego rzeźbiarza, Tomasza Oskara Sosnowskiego, na prośbę bł. Marceliny Darowskiej dla kaplicy domu macierzystego zgromadzenia sióstr niepokalanek w Jazłowcu.

Ostatnią rozbudowę pałac w Szymanowie przeszedł w 2002 roku. Do skrzydła dostawiono wówczas kaplicę zaprojektowaną przez Konrada Kuczę-Kuczyńskiego. Wewnątrz umieszczono figurę Matki Bożej Jazłowieckiej.

Opis

Pałac położony jest na terenie rozległego założenia parkowego w centrum Szymanowa, które od płn. ograniczone jest korytem rzeki Pisi.

Budynek pałacowy połączony jest z nowym skrzydłem szkolnym i sanktuarium, murowany z cegły, otynkowany, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, nakryty niskim dachem czterospadowym. Założony został na planie prostokąta z trzema ryzalitami w elewacji frontowej. Od zach. dobudowano skrzydło szkolne, wzniesione na planie odcinka koła, za nim prostopadle do pałacu, znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Jazłowieckiej. 

Elewacje pałacu zostały zaakcentowane głęboko boniowanymi pasami kondygnacji parterowej, łącznie z filarami portyku. Dodatkowo w przyziemiu znajduje się pas prostokątnych płycin, wyodrębniający partię piwniczną. Boniowanie obiega w całości parterową część budynku. Partia piętra o płaskim opracowaniu ścian z wyjątkiem boniowanych naroży budynku i ryzalitów. 

Fasada dziewięcioosiowa z dwuosiowymi ryzalitami skrajnymi oraz trzyosiowym ryzalitem centralnym. Wejście na osi pałacu w środkowym ryzalicie ujęte jest czterofilarowym portykiem dźwigającym taras z tralkową balustradą na wysokości piętra. Ryzalit środkowy w partii piętra rozczłonkowany został boniowanymi lizenami. Ponad gzymsem koronującym wznosi się kartusz z herbem Szreniawa, przynależny Lubomirskim. Balkony w drugiej kondygnacji znajdują się również pomiędzy ryzalitami, tworząc w ten sposób wzmocniony podział środkowej części fasady między kondygnacjami.

W elewacji tylnej pałacu jednoosiowe ryzality skrajne, między nimi prostokątny taras z zejściem do parku. Przed środkowym otworem pierwszej kondygnacji mały balkon.

W elewacji zach. wejście boczne do pałacu, z ryzalitem środkowym dwuosiowym. Skrajne otwory okienne w formie ślepych blend. 

W elewacji płn. dobudowanego skrzydła szkolnego w części środkowej loggia kolumnowa o wys. dwóch kondygnacji z kolumnami o głowicach w stylu jońskim.

Otwory okienne i drzwiowe prostokątne, w przeważającej mierze dwuskrzydłowe. Główne drzwi wejściowe zwieńczone półkolistym świetlikiem. Otwory okienne podkreślają gzymsy uskokowe nad- i podokienne. 

Wnętrze pałacu zostało przekształcone.

Sanktuarium dostępne do zwiedzania, pozostałe części budynku jedynie z zewnątrz.

Bartłomiej Modrzewski, NID OTW, 21 maja 2019 r.

Dane obiektu zostały uzupełnione przez użytkownika Jarosław Bochyński (JB).

Rodzaj: pałac

Styl architektoniczny: nieznana

Materiał budowy:  ceglane

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

Inspire id: PL.1.9.ZIPOZ.NID_N_14_BK.177862, PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_14_BK.184527