Historia

Sokołów Małopolski powstał pod koniec XV w., od 1586 r. obowiązywał tu zakaz osiedlania się Żydów. Został on zniesiony w 1680 r. W 1765 r. było w mieście 754 Żydów. Nowy cmentarz żydowski w Sokołowie Małopolskim założony został w 1776 r. z powodu braku miejsca na pochówki na starym, użytkowanym do tej pory cmentarzu (przy ob. ul. Kochanowskiego). W 1800 r. Żydzi byli właścicielami 110 domów w mieście, mieli swoją szkołę, szpital czyli dom ubogich. W połowie XIX w. działali tu dwaj sławni i otaczani dużym szacunkiem rabini Meilech Wiechselbaum i Aba Hippler, który był jednocześnie cadykiem i przewodził miejscowej wspólnocie chasydzkiej. W 1870 r. we wspólnocie chasydzkiej było 2350 osób, w 1900 r. 2424. 

W 1921 r. ludność żydowska stanowiła ponad 38% ogółu, użytkowała bożnicę i dwie szkoły, działała kasa Gemilas Chesed. W l. 1940-41 światowej sokołowscy Żydzi pracowali przy budowie ośrodka i poligonu Luftwaffe w Górnie. W 1942 r. zostało utworzone w Sokołowie getto. Ostatni pochówek na sokołowskim cmentarzu miał miejsce w 1943 r. Po II wojnie światowej zaniedbany teren użytkowany był jako pastwisko. W l. 60. XX w. odcięto pd. część cmentarza z przeznaczeniem na stację paliw. W 2010 r. grupa wolontariuszy pod patronatem Towarzystwa Miłośników Ziemi Sokołowskiej zorganizowała prace porządkowe i wycinkę drzew porastających teren nekropolii. W 2013 r. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego wybudowała ogrodzenie cmentarza.

Opis

Cmentarz założony został na płaskim terenie, w pn. części miasta, przy ul. Okulickiego, na planie zbliżonym do prostokąta. Od południa graniczy z terenem opuszczonej, obecnie, stacji benzynowej, z pozostałych stron otoczony jest zabudową jednorodzinną. Teren z rzadka porośnięty jest drzewami i krzewami, pomiędzy nimi widoczne są zachowane kamienne macewy, najczęściej w formie stelli, ozdobione są typowymi motywami symbolicznymi jak: korona, figura lwa, dłonie w geście błogosławieństwa, dzban, szafa ze świętymi księgami, świecznik. Wykonane z materiału pośledniej jakości prezentują zazwyczaj niezadowalający stan zachowania, kamień się łuszczy, jest wypłukany, rozwarstwiony.

Obiekt dostępny bez ograniczeń.

Oprac. Barbara Potera, OT NID w Rzeszowie, 08-02-2019 r.