Historia

Kościół w Starej Górze istniał już w XIII wieku. Za pierwszy źródłowy przekaz przyjmuje sie dokument wydany w 1289 r., potwierdzający uposażenie kościoła. W 1386 r. Henryk Henczelini ze Starej Góry przekazał prawo patronackie nad kościołem na rzecz rodziny von Dohna, do której należało do XVIII w., po czym przeszło na magistrat miasta Góra. Pierwszym znanym z nazwiska plebanem kościoła w Starej Górze był wymieniony w 1359 r. Henryk Kordeborg. W 1552 r. wiernie przeszli na wyznanie reformowane. Katolikom zwrócony został, w ramach działań kontrreformacyjnych, w roku 1650.

Obecny późnogotycki kościół wzniesiony został w 1. ćw. XVI w. Około 1700 rozbudowany został o boczne kaplice. Wieża początkowo przykryta niewysokim namiotowym dachem z gontowym pokryciem, w czasach baroku otrzymała okazały barokowy hełm. Dekoracja malarska stropu nad nawą wykonana została ok. 1739 r. przez malarza Philipa Christiana Bentuma. W końcu wieku XIX przeprowadzono prace budowlane, mające na celu zabezpieczenie barkowego malowanego stropu. Podwyższono wówczas ściany korpusu o ok. 2 metry i złożono nowy wieniec. Ściany nawy i prezbiterium oblicowano nowa cegłą.

Po 1945 roku, do lat 70 XX w. kościół pozostawał nieużytkowany.

Opis

Kościół usytuowany jest w środkowej części miejscowości, orientowany, otoczony cmentarzem przykościelnym. Jest kościołem jednonawowym z wydłużonym , trójbocznie zamkniętym prezbiterium, z dostawioną od zachodu na osi, wieżą, wzniesioną na rzucie prostokąta, przykryta okazałym barokowym hełmem. Do korpusu dostawione zostały symetrycznie od południa i północy duże kaplice, wzniesione na planie prostokąta. Elewacje wszystkich członów kościoła licowane są cegłą. Otwory okienne w korpusie oraz w bocznych ścianach prezbiterium są rozglifione, zamknięte łukiem odcinkowym. We wschodniej ścianie zamknięcia prezbiterium zachowany jest otwór okienny zamknięty łukiem ostrym. Prezbiterium przykryte zostało sklepieniem gwieździstym, nawa natomiast drewnianym stropem, ozdobionym barokowym malowidłem autorstwa malarza Philipa Christiana Bentuma. Kompozycja malarska stropu podzielona jest na trzy strefy. Nad emporą muzyczną ukazano scenę bitwy pod Clavigo, w centrum stropu postać św. Jakuba na białym rumaku. W części wschodniej umieszczono przedstawienie Trójcy Świętej w otoczeniu Ojców Kościoła, z towarzyszącymi im puttami, trzymającymi atrybuty. Kaplice do nawy otwarte są szerokimi, półkoliście zamkniętymi arkadami. Nieckowe sklepienie w kaplicy płn. pw. św. Katarzyny zdobi polichromia ukazująca sceny z życia świętej. Kaplica św. Jerzego przykryta jest sklepieniem zwierciadlanym.

Na obramieniu drzwi zakrystii inskrypcja z datą „1613”. Zakrystia przykryta jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym.

Obiekt dostępny. Otwarty w czasie nabożeństw.

Oprac. Maria Czyszczoń, 12.12.2017 r.