Historia obiektu

Most łączy miasto z dawną wyspą, na której w średniowieczu wzniesiono zamek dla krzyżackiego prokuratora. Na wyspę od wschodu i zachodu można było dostać się po dwóch drewnianych mostach. W 1815 r. w budynkach dawnego zamku ulokowano sąd, a w 1888 r. wzniesiono na wyspie więzienie, rozbudowane na początku XX w. W 1889 r. w miejscu mostu prowadzącego na wyspę od zachodu usypano ziemną groblę. Drewniany most prowadzący na wyspę od wschodu (z miasta) zastąpiono w 1910 r., istniejącym do dziś, mostem betowym z brukowaną nawierzchnią. Wykonawcą prac była firma  Windschild & Langelott z Drezna. Na cześć starosty ełckiego Carla Suermondta, który był orędownikiem budowy mostu, przeprawę nazywano jego imieniem (Suermondt-Brücke). Na rogatkach mostu zamontowano oświetlenie gazowe. Ulica, w ciągu której wzniesiono most nosiła wówczas, podobnie jak dziś, nazwę Zamkowej.

Most przetrwał okres pierwszej wojny światowej, podczas której Ełk został poważnie zniszczony na skutek walk niemiecko-rosyjskich w 1914 i 1915 r. Uszkodzony został natomiast podczas drugiej wojny, prawdopodobnie na skutek nieudanej próby wysadzenia w 1945 r. Więzienie na dawnej wyspie, na którą prowadził most, funkcjonowało do 1976 r. W latach 70. brukowaną nawierzchnię mostu pokryto asfaltem. Po 1983 r. zwężono jezdnię i zamontowano drewniane chodniki. Ze względu na zły stan techniczny, do czasu wykonania remontu, wprowadzono wówczas zakaz ruchu ciężkich samochodów. W 1991 r. most został wpisany do rejestru zabytków. Wówczas trwały już prace remontowe konstrukcji (przy podporach i ustroju mostu), które rozpoczęto w sierpniu 1990 r., a zakończono w październiku 1992 r. Inwestorem była Wojewódzka Dyrekcja Dróg Miejskich w Suwałkach, wykonawcą prac Spółdzielnia Pracy Usług Wysokościowych w Gdańsku. W trakcie remontu wykonano m.in. nową, żelbetową płytę pomostu i zdemontowano barierki, które po remoncie w Ośrodku Maszynowym Huty Katowice S.A. ponownie zamontowano. W czasie prac mieszkańcy miasta korzystali z mostu tymczasowego (pontonowa kładka dla pieszych). W 2001 r.  wzdłuż jezdni mostu zamontowano rurociąg wodociągowo-kanalizacyjny. W 2009 r. wykonano iluminację mostu, zainstalowano imitację oświetlenia gazowego (rogatki), zdemontowano część starych słupów oświetleniowych oraz zamontowano nowe, stylizowane na historyczne. W 2010 r. przeprowadzono remont mostu, w tym m.in.: wykonano nową nawierzchnię chodników, odnowiono elewacje i barierki.

Opis obiektu

Most nad Jeziorem Ełckim zlokalizowany jest w zachodniej części miasta, w ciągu ul. Zamkowej. Łączy centrum Ełku z półwyspem (d. wyspą) na jeziorze oraz znajdującym się wzdłuż zachodniego brzegu jeziora osiedlem mieszkalnym. Na dojazdowych do mostu odcinkach ul. Zamkowej ustawione są historyczne kamienie przydrożne połączone współczesnymi łańcuchami (odtworzone na wzór historycznych). Jest to jedyny most nad Jeziorem Ełckim.

Most wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta, wsparty na trzech filarach, czteroprzęsłowy (przęsła łukowe). Konstrukcja mostu (filary, przęsła, przyczółki, pomost) wykonana z betonu i żelbetu oraz elementów prefabrykowanych (belki podtrzymujące chodniki). Szerokość mostu wynosi od 10,01 do 11,1 m, a całkowita długość ok. 70 m.

Na przyczółkach mostu rogatki (po dwie z każdej strony), połączone z niewielkimi murkami, wzniesione z kamienia w formie murowanych wieżyczek, zwieńczonych czterospadowym daszkiem krytym dachówką ceramiczną karpiówką i blachą. Na moście i rogatkach zamontowane współczesne latarnie (na wzór historycznych). Balustrada chodników stalowa, dekoracyjnie opracowana, nitowana i spawana. Wzdłuż jezdni również współczesna balustrada. W poszerzeniach płyty pomostu nad podporami tzw. galerie. Elewacje mostu tynkowane, w obrębie filarów z dekoracyjnymi płycinami o formach geometrycznych oraz gzymsami i opaskami wzdłuż łuku przęseł. Nawierzchnia jezdni i chodników asfaltowa. Po obu stronach jezdni oraz pod mostem poprowadzono współcześnie instalacje i media. Aktualnie most jest użytkowany przez samochody i pieszych, jednak ze względu na niezadowalający stan techniczny od 1 maja 2021 r. zakazano wjazdu pojazdom ciężarowym o masie całkowitej ponad 8 ton oraz ograniczono prędkość poruszania się pojazdów do 30 km/h.

Dostępność obiektu dla zwiedzających. Zabytek dostępny

Oprac. Adam Płoski, OT NID w Olsztynie, 20.06.2023 r.