Zaliczany do grupy kościołów bezwieżowych typu „kraśnickiego”.

Historia

Parafia w Dzierzkowicach istniała w 1326 roku. Obecny kościół został wzniesiony w l. 1730-48, konsekrowany w 1751 r. przez bpa Kajetana Sołtyka. Odnawiany w l. 1766-81, następnie gruntownie restaurowany w 1892 r., ze znacznym podwyższeniem nawy, dobudową kruchty i otynkowaniem wnętrza. Po raz kolejny remontowany w 1975 i 1986 r. (wymiana podwalin, pokrycia dachu, zbicie tynku i wyłożenie wnętrza boazerią) oraz w 2004-5 (wymiana posadzek).

W 1880 r. przy kościele wzniesiona została murowana dzwonnica-brama.

Opis

Kościół odsunięty ok. 300 na wsch. od drogi Urzędów - Księżomierz, położony w pobliżu rzeki Wyżnicy, na d. terenie zalewowym (w 1878 r. kościół zabezpieczano wałem). Orientowany. Kościół jednonawowy, składający się z prostokątnego korpusu, równego mu wysokością lecz węższego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium, z przylegającymi po bokach zakrystią od południa i skarbczykiem od północy, od zachodu niewielka późniejsza kruchta. Kościół drewniany, wzniesiony z bali sosnowych w konstrukcji wieńcowej, wzmocniony lisicami, obustronnie oszalowany. Więźba dachowa krokwiowo-jętkowa, wzmocniona dwiema ścianami stolcowymi. Nawa, prezbiterium i kruchta nakryte dachami dwuspadowymi, na kalenicy nawy od wsch. wysoka, wielokondygnacyjna wieżyczka na sygnaturkę. Dachy pokryte blachą. Elewacje oszalowane pionowo deskami z listwowaniem, opięte lisicami imitującymi pilastry. Na osi fasady wejście poprzedzone niską kruchtą, szczyt nawy oddzielony daszkiem okapnikowym, oszalowany deskami układanymi „w kwadrat”, flankowany (nietypowymi dla kościołów drewnianych) niskimi wieżyczkami nakrytymi hełmami. Otwory okienne i drzwiowe prostokątne, wejście główne zamknięte łukiem odcinkowym. Drzwi współczesne jedno- i dwuskrzydłowe, płycinowe. Wewnątrz nawa i prezbiterium nakryte płaskimi stropami z rodzajem zaskrzynień, w nawie strop wzmocniony wzdłużnymi podciągami wspartymi na parze słupów; w kruchcie pozorne sklepienie kolebkowe. Chór muzyczny szeroki (nowszy), oparty na czterech słupach. Pomiędzy nawą a prezbiterium ozdobnie wycinana belka tęczowa z krucyfiksem. Wyposażenie w większości osiemnastowieczne: ołtarz główny późnobarokowy (gruntownie remontowany w XIX w.), ołtarze boczne i ambona rokokowe.

Dzwonnica-brama usytuowana przy wejściu na teren cmentarza kościelnego. Eklektyczna. Murowana, wzniesiona na planie prostokąta, dwukondygnacyjna. Elewacje - parami analogiczne - o bogatym detalu architektonicznym, od strony ulicy i kościoła zwieńczone szczytami o dekoracyjnym wykroju.

Zabytek dostępny podczas nabożeństw oraz po uzgodnieniu.

Oprac. Bożena Stanek-Lebioda, OT NID w Lublinie, 07-12-2016 r.