Budynek dworca i jego najbliższe otoczenie z zabytkową infrastrukturą kolejową znajdują się obecnie w doskonałym stanie technicznym. Po ponad stu latach eksploatacji budynek dworca odzyskał swoją pierwotną formę historyczną, a jednocześnie został zmodernizowany, zyskując na nowoczesności i funkcjonalności. Odrestaurowany dworzec wyróżnia się w przestrzeni Wieliczki i jest wizytówką miasta.

Historia

Pierwszy budynek dworca w Wieliczce wzniesiony został w 1859 r. krótko po uruchomieniu linii kolei przemysłowej Bieżanów–Wieliczka. Był to niewielki obiekt tymczasowy, który w związku z modernizacją kolei i uruchomieniem przewozów osobowych do Krakowa przestał spełniać wymogi nowoczesnej stacji kolejowej. Na jego miejscu w latach 1903–1905 powstał zachowany do dzisiaj budynek, zrealizowany według projektu opracowanego w Büro für Hochbau k.k. General Direction der Österreichischen Staatsbahnen w Wiedniu. Po 2000 r. stacja nie obsługiwała podróżnych z powodu zdewastowanej infrastruktury. W 2012 r. po remoncie torowiska zmieniono nazwę dworca z „Wieliczka” na „Wieliczka Park”. W latach 2014-2016 właściciel obiektu PKP S.A. pod nadzorem konserwatora zabytków przeprowadziły generalny remont całego zespołu kolejowego. Zachowana została zewnętrzna forma architektoniczna budynku dworca, jego wyposażenie ruchome oraz zabytkowa infrastruktura stacji. Na jej terenie zaaranżowano ogród kwaterowy z zegarem kwiatowym, nawiązujący do istniejącego tu do połowy XX w. ogrodu kolejowego. Prace prowadzone były w oparciu o projekt budowlany opracowany przez Biuro Wandachowicz Kashyna Architekci Spółka partnerska z Poznania oraz program konserwatorski przygotowany przez firmę Consiste z Krakowa. W 2017 r. dworzec został zwycięzcą ogólnopolskiego konkursu „Zabytek Zadbany” w kategorii „architektura przemysłowa i budownictwo inżynieryjne”. Renowację i konserwację obiektu uznano za przykład wzorcowego odtworzenia zabytkowego dworca kolejowego. Uratowanie cennego zabytku kolejnictwa było możliwe dzięki współpracy właściciela obiektu z władzami miasta Wieliczka, które zdecydowały się umieścić w budynku dworca filię miejscowej szkoły muzycznej i przejęły w ten sposób część kosztów utrzymania obiektu.

Opis

Dworzec kolejowy „Wieliczka Park” położony jest przy linii kolejowej Kraków – Wieliczka Rynek-Kopalnia. Jest to obiekt murowany z cegły, potynkowany, zbudowanym na planie wydłużonego prostokąta, szerokofrontowy, w części północnej parterowy, z dobudówką mieszczącą pomieszczenia sanitarne dostawioną do korpusu, w części południowej piętrowy, z centralnie umieszczonymi ryzalitami od wschodu i zachodu, nakryty dachami wielopołaciowymi, częściowo podpiwniczony. Elewacje budynku ożywione są boniowaniem, dekoracyjnymi obramieniami okien, lizenami i pilastrami. Części piętrowe obiektu wieńczą attyki. Do elewacji wschodniej i południowej dostawiona jest wiata peronowa wsparta na siedmiu żeliwnych kolumnach z ozdobnymi głowicami. We wnętrzu na parterze pierwotnie znajdowały się hol z kasami i poczekalnią, pomieszczenia obsługi kolejarskiej, sanitariaty, a na piętrze mieszkania. Obecnie na parterze dworca mieści się poczekalnia dla podróżnych, sanitariaty, kawiarnia „Stacja Smaku”, sale koncertowa i wystawiennicza szkoły muzycznej, pomieszczenie ochrony dworca oraz pomieszczenia techniczne, a na piętrze sale lekcyjne szkoły muzycznej. We wnętrzach zachowane są detale architektoniczne z początku XX w. i elementy dawnego wyposażenia.

Budynek dworca dostępny w części przeznaczonej dla podróżnych. Dostępny ogród kolejowy.

Oprac. Tadeusz Śledzikowski, OT NID w Krakowie, 08-05-2020 r.